1. Khám phá chùa Phật Quang Thanh Liêm Hà Nam (Ninh Bình)
Nơi thờ tự linh thiêng tại chùa Phật Quang (Ảnh: Sưu tầm)
Chùa Phật Quang Thanh Liêm Hà Nam (Ninh Bình mới) tọa lạc giữa không gian yên bình của làng quê Hà Nam hiện lên như một ốc đảo tâm linh, nơi thời gian như chậm lại để mọi người có thể tĩnh tâm, suy ngẫm. Trải qua gần một thế kỷ tồn tại và phát triển, ngôi chùa đã trở thành một điểm đến tâm linh quen thuộc cho không chỉ người dân địa phương mà còn du khách từ mọi miền. Chùa Phật Quang, với diện tích rộng lớn 13 hecta, kết hợp giữa kiến trúc truyền thống và hiện đại, luôn tạo nên một không gian thư thái và bình yên.
Mỗi góc nhỏ của chùa, từ những tác phẩm thư pháp tinh tế cho đến không gian thiền định sâu lắng, đều toát lên vẻ đẹp thanh tịnh, giúp mọi người dễ dàng tĩnh tâm, suy ngẫm. Chùa Phật Quang không chỉ là nơi tu hành của các tăng ni mà còn là nơi du khách tìm về, để trải lòng và tìm kiếm sự bình an trong cuộc sống hối hả.
1.1. Vị trí và cách di chuyển đến chùa Phật Quang Hà Nam
Tọa lạc tại xã Thanh Phong, tỉnh Ninh Bình (hay thôn Dư Nhân, xã Thanh Phong, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam cũ), chùa Phật Quang có vị trí thuận lợi, cách trung tâm Hà Nội khoảng 70km về phía Nam. Từ thủ đô, du khách có thể di chuyển bằng ô tô cá nhân hoặc xe máy theo tuyến đường Quốc lộ 1A, một trong những tuyến đường huyết mạch kết nối Hà Nội với các tỉnh phía Nam.
Hành trình từ Hà Nội đến chùa mất khoảng 1,5 giờ lái xe, đi qua những cánh đồng lúa xanh mướt và các làng quê yên bình của Hà Nam. Đường đến chùa khá thuận tiện, được đánh dấu rõ ràng bằng các biển chỉ dẫn từ Quốc lộ 1A.
Để đến chùa từ Hà Nội bằng phương tiện công cộng, du khách có thể bắt xe khách tại bến xe Giáp Bát hoặc bến xe Mỹ Đình đến Phủ Lý, sau đó tiếp tục di chuyển bằng taxi hoặc xe ôm đến chùa. Tuy nhiên, việc tự lái xe sẽ giúp du khách có sự chủ động về thời gian và dễ dàng kết hợp tham quan các địa điểm gần chùa.
1.2. Lịch sử phát triển của chùa qua các thời kỳ
Lịch sử của chùa Phật Quang Thanh Liêm bắt đầu từ gần một thế kỷ trước, khi ngôi chùa được khởi dựng như một nơi tu hành nhỏ bé của cộng đồng Phật tử địa phương. Qua nhiều thăng trầm của lịch sử, chùa đã trải qua không ít lần trùng tu và mở rộng vươn lên trở thành một trong những trung tâm Phật giáo nổi bật của khu vực.
Một mốc quan trọng trong quá trình phát triển của chùa là vào năm 2015, khi dưới sự chỉ đạo tận tâm của Đại đức Thích Thiên Ân, chùa đã được trùng tu toàn diện. Quy mô chùa được mở rộng lên đến 13 hecta, kết hợp giữa các yếu tố kiến trúc cổ điển và hiện đại, tạo nên một không gian thanh tịnh và thoải mái cho người dân và du khách đến tham quan.
Trong quá trình trùng tu, chùa đã giữ được những nét đẹp truyền thống của kiến trúc Phật giáo Việt Nam, đồng thời hòa nhập những yếu tố hiện đại để tạo nên một không gian vừa trang nghiêm vừa thân thiện với du khách. Ngày nay, chùa không chỉ là nơi tu hành của nhiều tăng ni phật tử mà còn là điểm đến tâm linh được nhiều người dân trong và ngoài nước tìm về.
2. Kiến trúc và không gian nổi bật của chùa Phật Quang
Kiến trúc và không gian nổi bật của chùa Phật Quang (Ảnh: Sưu tầm)
Bước vào khuôn viên chùa Phật Quang, du khách sẽ bị ấn tượng bởi cách bố trí kiến trúc thông minh và hài hòa với cảnh quan thiên nhiên xung quanh. Không gian chùa được thiết kế hài hòa, cân bằng giữa kiến trúc và thiên nhiên, gần như ứng dụng các nguyên lý phong thủy truyền thống, hướng tới sự đồng điệu với cảnh quan.
Kiến trúc chùa thể hiện sự kết hợp tinh tế giữa phong cách truyền thống Việt Nam và những nét hiện đại, tạo nên một tổng thể vừa trang nghiêm vừa gần gũi. Mỗi công trình trong chùa đều được bố trí một cách có ý đồ, từ chính điện Tam Bảo uy nghiêm đến những khu vực phụ trợ như giảng đường, trà thất, tạo nên một quần thể kiến trúc hoàn chỉnh và cân đối.
2.1. Chính điện Tam Bảo
Chính điện Tam Bảo được xem là trung tâm linh thiêng nhất trong toàn khu chùa Phật Quang. Giữa chính điện là bàn thờ Tam Thế Phật với ba tượng Phật: Quá khứ Phật (Phật Di Đà), Hiện tại Phật (Phật Thích Ca) và Vị lai Phật (Phật Di Lặc). Đây là biểu tượng cho dòng thời gian trôi chảy và sự liên tục của giáo pháp. Hai bên bàn thờ là hàng tượng Bồ Tát lớn nhỏ đan xen, góp phần làm nổi bật tâm điểm tâm linh. Trên tường là những bức thư pháp của Đại Đức Thích Thiên Ân, mang theo những chiêm nghiệm sâu xa về đối đãi và thiền tâm.
2.2. Ao sen, vườn đá và không gian thiền tịnh
Một trong những điểm nổi bật nhất của chùa Phật Quang chính là hệ thống ao sen và vườn đá được bố trí khéo léo tạo nên không gian thiền tịnh độc đáo. Ao sen rộng gần 700m² nằm ở trung tâm khuôn viên chùa, với những đóa sen nở rộ quanh năm, tạo nên khung cảnh thơ mộng và thanh khiết. Xung quanh ao sen là những lối đi nhỏ lát đá tự nhiên, hai bên trồng các loại cây bóng mát như tre, trúc, tạo bóng râm mát mẻ cho du khách khi dạo bước.
Vườn đá được thiết kế theo phong cách Thiền tông Nhật Bản, với những tảng đá tự nhiên được sắp xếp một cách tinh tế, xen lẫn với những cây cảnh nhỏ như tùng, bách, cúc. Mỗi góc trong vườn đá đều mang một ý nghĩa riêng, thể hiện triết lý về sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Buổi sáng sớm hoặc chiều tối, khi ánh nắng chiếu qua những tán lá, tạo nên những bóng đổ lung linh trên mặt nước, khung cảnh trở nên huyền ảo và đẹp đến lạ thường.
3. Các tác phẩm nghệ thuật và thư pháp của Đại đức Thích Thiên Ân
Các tác phẩm nghệ thuật và thư pháp của Đại đức Thích Thiên Ân (Ảnh: Sưu tầm)
Không thể nói về chùa Phật Quang Thanh Liêm Hà Nam mà không nhắc đến những tác phẩm nghệ thuật và thư pháp tinh tế của Đại đức Thích Thiên Ân - vị trụ trì tài năng có tâm hồn nghệ sĩ và phong cách riêng biệt của chùa. Với tài năng và tâm huyết, ngài đã dành nhiều năm sáng tạo ra hàng trăm tác phẩm thư pháp và tranh vẽ trang trí khắp các không gian trong chùa, biến ngôi chùa thành một phòng trưng bày nghệ thuật Phật giáo đặc sắc.
Bước chân vào bất kỳ khu vực nào trong chùa, du khách đều dễ dàng bắt gặp các tác phẩm thư pháp viết tay của Đại đức Thích Thiên Ân. Nội dung là những trích đoạn kinh kệ, lời dạy đạo lý hoặc thi kệ thiền, truyền tải tư tưởng nhân sinh qua từng nét bút tĩnh tại. Nhiều bức được đóng khung gỗ quý, treo trang trọng tại các không gian như chính điện, hành lang, phòng khách tăng, mang đến một bầu không khí an hòa và uyển chuyển.
Đặc biệt, các bức thư pháp lớn với nội dung "Tâm tịnh thì cõi tịnh", "Từ bi hỷ xả", "Giác ngộ bồ đề" hiện diện tại chính điện và giảng đường như những chỉ dẫn âm thầm, nhắc người bước vào hãy rũ bỏ phiền não, trở về sự lặng yên nội tại. Những câu chữ ấy vừa mang tính nghệ thuật cao, vừa là tinh thần Phật pháp hiển hiện.
4. Những trải nghiệm và hoạt động dành cho du khách
Những trải nghiệm và hoạt động dành cho du khách (Ảnh: Sưu tầm)
Chùa Phật Quang Thanh Liêm Hà Nam không chỉ là một điểm đến tâm linh mà còn là nơi để du khách tìm lại sự an yên giữa dòng chảy đời thường. Trong không gian tĩnh tại của ngôi chùa, mọi hoạt động đều được tổ chức với tinh thần hoan hỷ, cởi mở, tạo điều kiện để mọi người có thể trải nghiệm rõ nét đời sống văn hóa Phật giáo Việt Nam.
Mỗi ngày, chùa tổ chức hai thời khóa tụng kinh vào buổi sáng và buổi chiều, tạo nên nhịp sinh hoạt đều đặn, trang nghiêm. Du khách có thể tham dự hoặc đơn giản là ngồi yên trong chánh điện, lắng nghe âm thanh chuông mõ ngân vang giữa không gian thanh tịnh – một trải nghiệm giúp tâm trí lắng dịu và tĩnh lặng.
4.1. Hướng dẫn tham quan chùa Phật Quang đúng cách
Sự trang nghiêm nơi đây đòi hỏi du khách giữ gìn lễ nghi và ứng xử đúng mực, thể hiện sự tôn trọng đối với chốn thiền môn.
Trang phục cần kín đáo, lịch sự – áo dài tay, quần dài, màu sắc nhã nhặn là lựa chọn phù hợp. Những trang phục ngắn, bó sát hay quá sặc sỡ không thích hợp trong không gian tâm linh.
Trong khuôn viên chùa, cần giữ thái độ điềm đạm, không nói chuyện lớn tiếng, không gây ồn ào. Khi bước vào chính điện, nên cởi giày dép, đi nhẹ, tránh chạm tay vào tượng Phật, bàn thờ hoặc các vật phẩm thờ tự. Nếu muốn chụp ảnh lưu niệm, hãy xin phép trước với tăng ni; tuyệt đối không sử dụng đèn flash tại những khu vực linh thiêng.
Chùa mở cửa đón khách từ 5h đến 18h. Đây là khung giờ lý tưởng để tham quan trong không gian yên tĩnh. Thời khóa lễ buổi sáng thường bắt đầu lúc 5h30, buổi chiều vào lúc 17h. Những thời điểm này là cơ hội quý giá để trải nghiệm không khí Phật môn thuần khiết. Vào các ngày rằm và mùng một âm lịch, chùa cũng có thêm các nghi lễ đặc biệt như tụng kinh, sám hối, mở rộng cánh cửa đón tiếp đông đảo Phật tử thập phương.
4.2. Sự kiện và lễ hội đặc biệt tại chùa Phật Quang
Chùa Phật Quang là điểm hội tụ của nhiều sự kiện Phật giáo lớn trong năm, phản ánh sinh động đời sống tâm linh của cộng đồng. Nổi bật nhất là lễ Phật Đản vào ngày mùng 8 tháng 4 âm lịch. Trong dịp này, chùa rực rỡ với đèn hoa, sen giấy và băng rôn màu sắc. Nghi lễ tắm Phật, rước Phật và thả hoa đăng được tổ chức trang trọng, đi kèm là hoạt động phát cơm chay miễn phí – một hành động giản dị nhưng đầy nhân ái, mang đúng tinh thần từ bi của đạo Phật
Lễ Thành Đạo diễn ra vào tháng Chạp, ngày mùng 8 âm lịch, là dịp đặc biệt để tưởng nhớ ngày Đức Phật giác ngộ. Chùa đón hàng nghìn Phật tử về dự lễ tụng kinh, nghe giảng pháp, cùng nhau chiêm nghiệm và sẻ chia những bài học đạo lý sâu sắc. Những thời khắc như thế không chỉ là dịp lễ, mà còn là hành trình nội tâm của mỗi người hướng về sự tỉnh thức và trí tuệ.
Bên cạnh đó, vào ngày rằm hàng tháng, chùa tổ chức thuyết pháp với sự tham gia của các giảng sư giàu kinh nghiệm. Buổi giảng thường diễn ra tại khu vực gần ao sen – nơi cảnh vật thanh bình tạo nên không gian lý tưởng để lắng nghe và chiêm nghiệm giáo lý nhà Phật.
4.3. Trải nghiệm tâm linh sâu sắc tại chùa Phật Quang
Điều làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của chùa Phật Quang chính là khả năng mang lại những trải nghiệm tâm linh sâu sắc và đáng nhớ cho du khách. Nhiều người tìm đến không chỉ để chiêm bái mà để lặng lại một chút giữa cuộc đời bộn bề. Họ đến vào buổi sớm, khi màn sương còn chưa tan hết trên mặt ao sen. Tiếng chuông chùa khẽ ngân, hòa với tiếng chim hót và tiếng lá lay nhẹ trong gió, tạo thành một bản hòa ca yên lành giữa thiên nhiên và thiền định.
Buổi chiều, ánh nắng nghiêng nhẹ trên sân gạch đỏ, ao sen lặng lẽ, không gian thoảng hương hương trầm. Nhiều người chọn ngồi thiền, đơn giản chỉ để thở đều, lắng nghe nhịp tim, và nhận ra tâm hồn mình đang yên hơn từng phút. Không cần giáo lý cao siêu, chính sự tĩnh tại ấy mang đến cho con người cảm nhận chân thật về an lạc điều tưởng như xa vời trong nhịp sống hiện đại.
Với những ai đang tìm kiếm một điểm dừng để phục hồi tinh thần, hay đơn giản chỉ muốn lắng nghe tiếng nói từ bên trong, chùa Phật Quang không hứa hẹn điều kỳ vĩ, nhưng đủ để người ta ra về với lòng thanh thản.
5. Gợi ý kết hợp với những điểm tham quan gần chùa
Gợi ý kết hợp với những điểm tham quan gần chùa (Ảnh: Sưu tầm)
Sau khi khám phá hết vẻ đẹp của chùa Phật Quang Thanh Liêm Hà Nam, du khách có thể kết hợp tham quan một số điểm du lịch lân cận để có một chuyến đi trọn vẹn và thú vị hơn. Khu vực Hà Nam và các tỉnh lân cận sở hữu nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh và làng nghề truyền thống đáng khám phá.
Cách chùa khoảng 20km về phía Đông Nam là đền Trần Nam Định (Ninh Bình mới) là nơi thờ các vị vua triều Trần và danh tướng Trần Hưng Đạo. Không gian đền mang nét cổ kính của thế kỷ XIII, nổi bật với nghệ thuật kiến trúc truyền thống và những pho tượng sống động, như đưa người xem trở lại thời kỳ hào hùng chống quân Nguyên Mông. Đền Trần Nam Định đã được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt từ năm 2012.
Làng gốm Chu Đậu cũng là điểm đến không thể bỏ qua, nằm cách chùa khoảng 25km. Đây là một trong những làng gốm cổ nhất Việt Nam với lịch sử hơn 600 năm, nổi tiếng với những sản phẩm gốm sứ tinh xảo. Gốm Chu Đậu từng là hàng xuất khẩu sang hơn 30 quốc gia trong thời kỳ hưng thịnh và từng được trưng bày tại bảo tàng Topkapi Saray (Thổ Nhĩ Kỳ).
Nếu còn thời gian, đừng bỏ qua cơ hội kết hợp hành trình đến chùa Bái Đính, cách chùa Phật Quang khoảng 45km. Đây là quần thể chùa lớn nhất Đông Nam Á với diện tích lên đến 539ha, sở hữu hàng loạt kỷ lục như tượng Phật bằng đồng lớn nhất châu Á và hành lang La Hán dài nhất Việt Nam. Đây là điểm dừng hoàn hảo để khép lại một ngày thấm đẫm không khí thiền môn và khám phá chiều sâu tâm linh qua nhiều thời kỳ.
Sau hành trình thanh tịnh ban ngày, buổi tối là lúc bạn có thể đổi gió bằng trải nghiệm náo nhiệt tại Chợ Vui Fest Ha Nam – một trong những sự kiện văn hóa đêm nổi bật được tổ chức tại khu đô thị Sun Urban City cách chùa Phật Quang khoảng 15km. Không gian lễ hội kết hợp ẩm thực đường phố, biểu diễn nghệ thuật dân gian và khu check-in hiện đại, mang lại cảm giác phấn khởi sau một ngày lắng đọng. Sự đối lập đầy hài hòa giữa hai thái cực yên bình tâm linh và sôi động hiện đại khiến hành trình khám phá Hà Nam trở nên trọn vẹn và đáng nhớ.
Chùa Phật Quang Thanh Liêm Hà Nam thực sự là một viên ngọc tâm linh được ẩn giấu giữa vùng đồng bằng Bắc Bộ, nơi mà bất kỳ ai đến cũng sẽ tìm thấy sự bình yên và ý nghĩa sâu sắc. Hãy dành thời gian ghé thăm ngôi chùa đặc biệt này để trải nghiệm vẻ đẹp tâm linh độc đáo chỉ cách Hà Nội vỏn vẹn 70km!