1. Tổng quan về Cố đô Hoa Lư Ninh Bình
Cố đô Hoa Lư nằm trong quần thể di tích quốc gia đặc biệt của Việt Nam và là một trong bốn vùng lõi thuộc di sản thế giới Tràng An được UNESCO công nhận. Nơi đây gắn liền với ba triều đại Đinh, Tiền Lê và đầu nhà Lý, đánh dấu giai đoạn mở đầu cho thời kỳ độc lập tự chủ của dân tộc. Năm 968, sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu Đinh Tiên Hoàng và chọn Hoa Lư làm kinh đô của nước Đại Cồ Việt.
Với vị thế tự nhiên hiểm trở, núi non trùng điệp bao bọc như tấm bình phong che chở, cùng dòng sông Hoàng Long uốn lượn quanh co, Hoa Lư từng là trung tâm chính trị, kinh tế và quân sự vững chắc của đất nước. Đây cũng là nơi chứng kiến sự thăng trầm của sáu triều đại lớn: Đinh Tiên Hoàng, Đinh Phế Đế, Lê Đại Hành, Lê Long Đĩnh, Lý Thái Tổ.
Cố đo Hoa Lư từng là trung tâm chính trị, kinh tế và quân sự của nước Đại Cồ Việt. (Nguồn: Sưu tầm)
Đến năm 1010, khi vua Lý Thái Tổ ban chiếu dời đô ra Thăng Long, Hoa Lư chính thức trở thành “Cố đô”. Dù các triều đại sau không còn đặt kinh đô tại đây, nhưng vùng đất này vẫn được gìn giữ, trùng tu và xây dựng thêm nhiều công trình như chùa, đền, miếu, và đền thờ các vị vua, tướng lĩnh thời xưa. Mỗi công trình nơi đây đều mang đậm dấu ấn văn hóa, tâm linh và là minh chứng sống động cho tinh thần “uống nước nhớ nguồn” của người Việt.
2. Những điểm du lịch nổi bật trong Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình
Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình là hành trình đưa du khách ngược dòng thời gian trở về với kinh đô đầu tiên của nước Đại Cồ Việt. Đây không chỉ là chuyến đi khám phá các di tích cổ kính mà còn là cơ hội để du khách chiêm ngưỡng vẻ đẹp giao hòa giữa lịch sử và thiên nhiên. Giữa khung cảnh núi non hùng vĩ, sông nước yên bình, mỗi điểm dừng chân trong hành trình đều mang một câu chuyện riêng, tái hiện rõ nét dấu ấn oai hùng của đất kinh kỳ xưa.
2.1. Đền vua Đinh Tiên Hoàng
Tọa lạc tại phường Tây Hoa Lư, đền vua Đinh Tiên Hoàng là công trình mang đậm giá trị lịch sử và kiến trúc của quần thể di tích Cố đô Hoa Lư Ninh Bình. Ngôi đền nằm ở vị thế vô cùng lý tưởng, phía trước là núi Mã Yên uy nghi, phía sau là dòng sông Hoàng Long hiền hòa, tạo nên khung cảnh vừa hùng vĩ vừa trang nghiêm. Với thế đất “tọa sơn hướng thủy” hiếm có, đền không chỉ là nơi thờ tự mà còn là biểu tượng cho trí tuệ và tầm nhìn của vị vua đầu tiên lập nên nhà nước phong kiến tập quyền ở Việt Nam.
Được xây dựng từ thời Lý và trùng tu vào thế kỷ XVII, đền mang kiến trúc “nội công ngoại quốc” đặc trưng, gồm nhiều hạng mục như ngọ môn quan, hồ sen, vườn hoa, nghi môn nội – ngoại và ba tòa chính: bái đường, Thiên Hương và hậu cung. Giữa không gian linh thiêng và trầm mặc, tượng vua Đinh cùng các con trai được tạc một cách tinh xảo, đặt trang trọng trong hậu cung, thể hiện sự tôn kính và lòng biết ơn của hậu thế đối với vị vua khai quốc của dân tộc. Những họa tiết chạm khắc tinh xảo trên cột gỗ, đá với hình rồng, mây, tiên nữ, hoa lá vẫn còn nguyên vẹn qua thời gian, thể hiện tài hoa của những nghệ nhân xưa. Đền vua Đinh không chỉ là nơi tưởng niệm bậc minh quân mà còn là dấu ấn sống động của nền mỹ thuật và văn hóa Đại Cồ Việt một thời vàng son.
Đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng được xây dựng theo hình dáng cung điện Hoa Lư xưa. (Nguồn: Sưu tầm)
2.2. Đền vua Lê Đại Hành
Cách đền vua Đinh Tiên Hoàng không xa, đền vua Lê Đại Hành nằm nép mình bên chân núi Đìa, giữa khung cảnh non xanh nước biếc của Cố đô Hoa Lư. Dù có quy mô nhỏ hơn, nhưng nơi đây lại mang dấu ấn sâu đậm của triều đại Tiền Lê. Đền được thiết kế theo bố cục truyền thống với ba tòa chính: Bái Đường, Thiên Hương và Chính Cung. Tại tòa Thiên Hương, người dân thờ Phạm Cự Lượng, vị tướng trung nghĩa góp công lớn trong việc đưa Lê Hoàn lên ngôi. Bước sâu vào chính cung, du khách sẽ thấy tượng vua Lê Đại Hành được đặt uy nghi ở trung tâm, bên trái là Lê Ngọa Triều, còn bên phải là hoàng hậu Dương Vân Nga.
Phía trước đền là quảng trường trung tâm Cố đô, nơi từng diễn ra những nghi lễ trọng đại của kinh thành xưa. Phía sau là con hào nước uốn quanh như dải lụa, vừa tạo nên khung cảnh yên bình vừa gợi nhớ về tuyến phòng thủ vững chắc của kinh đô Hoa Lư thuở trước. Trải qua hàng trăm năm thăng trầm, đền vua Lê Đại Hành vẫn giữ nguyên vẻ cổ kính với mái ngói phủ rêu, những hàng cột lim sẫm màu thời gian và các mảng chạm trổ tinh xảo khắc hình rồng, phượng, hoa lá. Mỗi chi tiết đều mang trong mình câu chuyện về một triều đại anh hùng. Bên trong đền, căn phòng trưng bày nhỏ vẫn lưu giữ nhiều cổ vật quý như gốm sứ, đồ tế lễ, cùng di vật còn sót lại từ nền cung điện cũ,... Đây chính là minh chứng sống động cho một thời kỳ vàng son của triều đại Tiền Lê, khi Hoa Lư còn là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của cả nước.
2.3. Hoa Lư tứ trấn
Trong không gian linh thiêng của quần thể di tích, Hoa Lư tứ trấn được xem như lớp khiên bảo hộ vô hình che chở cho kinh đô xưa. Bốn ngôi đền thờ bốn vị thần trấn giữ bốn phương, vừa mang ý nghĩa phong thủy, vừa thể hiện niềm tin tâm linh sâu sắc của người dân vùng Cố đô. Khi tham gia Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình, du khách sẽ được nghe kể về những câu chuyện huyền thoại gắn liền với từng vị thần, từ đó hiểu thêm về sức mạnh tâm linh và lịch sử của vùng đất kinh đô xưa.
Trấn Đông là đền thờ Thần Thiên Tôn, vị thần được vua Đinh Tiên Hoàng tế lễ trước khi dẹp loạn 12 sứ quân. Theo truyền thuyết, thần được Ngọc Hoàng phong làm Bắc phương Trấn Vũ Đại Tướng Quân, ban cho thanh kiếm Tam Thai Thất Tinh để hàng yêu trừ tà, bảo vệ nhân gian. Trấn Tây là đền thờ Thần Cao Sơn, con thứ 17 của vua Lạc Long Quân, người đã giúp dân khai khẩn ruộng đồng, lập làng và bảo vệ biên cương phía tây kinh đô. Ngôi đền hiện nằm trong khu du lịch tâm linh chùa Bái Đính, là điểm dừng chân quen thuộc của khách hành hương.
Trấn Nam là đền thờ Thần Quý Minh Đại Vương, vị thủy thần có công trấn giữ vùng Sơn Nam dưới thời vua Hùng thứ 18. Đền được dựng ở thành Nam của Hoa Lư, về sau được vua Trần Thái Tông trùng tu, vẫn giữ nguyên nét cổ kính đến ngày nay. Trấn Bắc là đền thờ Không Lộ thiền sư – Nguyễn Minh Không, vị cao tăng thời Lý được tôn xưng là Đức Thánh Nguyễn. Ông là người có công lớn trong việc khôi phục nghề đúc đồng, góp phần giữ gìn tinh hoa văn minh Đông Sơn. Ngôi đền được xây trên nền chùa Viên Quang do chính thiền sư lập nên vào năm 1121. Tương truyền, Không Lộ thiền sư là bậc chân tu có phép phi hành, có thể tạo núi, mở hang, hóa hồ để cứu dân độ thế. Trải qua bao thế kỷ, bốn ngôi đền của Hoa Lư tứ trấn vẫn sừng sững giữa đất trời Ninh Bình, là nơi gửi gắm lòng thành và niềm tự hào về một vùng đất linh thiêng bậc nhất của dân tộc.
2.4. Các chùa ở Hoa Lư
Cố đô Hoa Lư không chỉ được biết đến là trung tâm chính trị đầu tiên của nước Đại Cồ Việt mà còn là vùng đất linh thiêng, nơi hội tụ những giá trị văn hóa, lịch sử và tín ngưỡng sâu sắc. Trải qua hàng nghìn năm, nơi đây vẫn lưu giữ được nhiều ngôi chùa cổ kính, gắn liền với những triều đại thịnh trị và với đời sống tâm linh của người dân Ninh Bình. Khi đến tham quan Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc cổ độc đáo mà còn cảm nhận được không khí tĩnh tại, thanh bình giữa chốn thiền môn cổ tự.
Trong số đó, chùa Nhất Trụ, hay còn được gọi là chùa Một Cột, được xem là thạch kinh cổ nhất Việt Nam. Ngôi chùa được xây dựng dưới thời vua Lê Đại Hành, nổi bật với cột kinh Phật bằng đá đặt trang trọng giữa sân, tượng trưng cho trí tuệ và sức sống trường tồn của Phật pháp. Trải qua nhiều biến thiên thăng trầm, chùa vẫn giữ được nét cổ kính và không gian thanh bình, là nơi du khách thường tìm đến để chiêm bái, cảm nhận sự an yên giữa lòng đất Cố đô Hoa Lư.
Bảo vật cột kinh Phật hơn nghìn năm tuổi tại chùa Nhất Trụ. (Nguồn: Sưu tầm)
Ngoài ra, chùa Bái Đính nằm ở phía Bắc quần thể Tràng An cũng là điểm đến nổi tiếng với nhiều kỷ lục được xác lập trong nước. Không chỉ có quy mô lớn, chùa còn là trung tâm Phật giáo quan trọng, thu hút hàng triệu tín đồ và khách thập phương mỗi năm. Bên cạnh đó, Hoa Lư còn có những ngôi chùa cổ khác như chùa Bàn Long, chùa Kim Ngân, chùa Bà Ngô hay chùa động Am Tiên,... Tất cả tạo nên một bức tranh tâm linh hài hòa, phản chiếu chiều sâu văn hóa và tinh thần hướng thiện của người dân Ninh Bình qua bao thế hệ.
3. Các lễ hội truyền thống ở Cố đô Hoa Lư Ninh Bình
Mỗi độ xuân về, từ ngày 8 đến 10 tháng 3 âm lịch, Cố đô Hoa Lư Ninh Bình lại rộn ràng trong không khí lễ hội truyền thống. Đây là thời điểm người dân địa phương và du khách thập phương cùng nhau hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công lao to lớn của các vị vua anh hùng như Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành. Các lễ hội tại Hoa Lư không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để tôn vinh văn hóa dân gian, tinh thần đoàn kết và niềm tự hào dân tộc được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Trong đó, nổi bật nhất là Lễ hội Trường Yên được tổ chức ngay tại khu di tích đền vua Đinh và đền vua Lê. Lễ hội gồm hai phần: phần lễ với nghi thức rước kiệu, tế cờ, dâng hương trang trọng và phần hội với nhiều trò chơi dân gian như đấu vật, bơi chải, múa rồng và hát chèo truyền thống. Tất cả tạo nên bức tranh sinh động, tái hiện lại không khí oai hùng của kinh đô xưa.
Không khí trang nghiêm tại Lễ hội Trường Yên. (Nguồn: Sưu tầm)
Ngoài ra, du khách còn có thể tham gia Lễ hội Đền Thái Vi, Lễ hội Đức Thánh Quý Minh Đại Vương hay Lễ hội Tràng An,... Đây là những lễ hội gắn liền với tín ngưỡng thờ thần, thờ vua, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với tiền nhân. Mỗi lễ hội mang một màu sắc riêng, nhưng đều chan chứa tinh thần tôn vinh quá khứ và khát vọng hướng đến tương lai của con người Ninh Bình.
4. Kinh nghiệm khi đi Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình
Để có một chuyến đi trọn vẹn và đáng nhớ, du khách nên bỏ túi một vài kinh nghiệm hữu ích khi tham gia Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình.
Thời điểm lý tưởng để tham quan:
Thời gian đẹp nhất để trải nghiệm Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình là vào mùa xuân hoặc đầu hè. Đặc biệt là từ ngày 8 đến 10 tháng 3 âm lịch, vì đây là thời điểm diễn ra lễ hội Hoa Lư. Tham gia vào dịp này, du khách không chỉ được ngắm nhìn vẻ đẹp hùng vĩ của núi non, mà còn được hòa mình trong không khí linh thiêng, náo nhiệt của những nghi lễ tôn vinh hai vị vua Đinh – Lê cùng các trò chơi dân gian đặc sắc.
Trang phục phù hợp và chuẩn bị đầy đủ vật dụng cần thiết:
Khi tham gia Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình, du khách nên chọn trang phục lịch sự, kín đáo và thoải mái vì hành trình đi qua nhiều đền chùa và khu vực ngoài trời. Áo dài tay, quần rộng cùng giày thể thao mềm sẽ giúp du khách di chuyển dễ dàng hơn. Ngoài ra, hãy mang theo mũ, ô, kem chống nắng và nước uống để bảo vệ sức khỏe. Đặc biệt, đừng quên chuẩn bị máy ảnh hoặc điện thoại có camera tốt để ghi lại những khoảnh khắc yên bình và khung cảnh cổ kính của vùng đất linh thiêng này.
Kết hợp tham quan các địa điểm nổi tiếng tại Ninh Bình:
Bên cạnh hành trình khám phá Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình, du khách có thể kết hợp tham quan thêm nhiều địa điểm nổi tiếng khác để chuyến đi thêm trọn vẹn. Nổi bật nhất là Tràng An, di sản thiên nhiên thế giới với hệ thống hang động kỳ ảo, Tam Cốc Bích Động được mệnh danh là “Hạ Long trên cạn” hay Hang Múa với view toàn cảnh ruộng bậc thang đẹp đến nao lòng.
Kết hợp tham quan Tam Cốc Bích Động. (Nguồn: Báo Công lý)
Ngoài ra, du khách có thể ghé Sun World Ha Nam để trải nghiệm không gian giải trí hiện đại và sôi động sau hành trình khám phá di tích cổ kính tại Cố đô. Nơi đây có đa dạng khu vui chơi, phù hợp với mọi lứa tuổi như công viên nước, khu trò chơi cảm giác mạnh, không gian check-in ấn tượng cùng khu ẩm thực phong phú. Giữa khung cảnh xanh mát và không gian rộng mở, du khách có thể thoải mái nghỉ ngơi, thư giãn, tận hưởng trọn vẹn kỳ nghỉ đáng nhớ sau khi chiêm bái và tìm hiểu lịch sử tại Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình.
Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình không chỉ là chuyến tham quan khám phá những di tích cổ kính, mà còn là hành trình tìm về cội nguồn lịch sử và văn hóa dân tộc. Giữa non xanh nước biếc, du khách sẽ cảm nhận được sự giao hòa giữa thiên nhiên và lịch sử, giữa vẻ đẹp linh thiêng và đời sống bình dị của người dân nơi đây. Nếu bạn đang tìm một điểm đến vừa mang giá trị lịch sử, vừa có cảnh quan tuyệt đẹp và nhiều trải nghiệm đáng nhớ, hãy lên kế hoạch tham gia Tour Cố đô Hoa Lư Ninh Bình ngay hôm nay để tự mình cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của vùng đất kinh đô xưa nhé.
