1. Lịch sử hình thành chùa Tam Giáo

Khung cảnh thiên nhiên hữu tình quanh chùa Tam Giáo (Nguồn: Sưu tầm)

Chùa Tam Giáo Hà Nam tọa lạc tại làng Quang Thừa, phường Nguyễn Ủy, tỉnh Ninh Bình (Hà Nam cũ), là một trong những di tích tâm linh quan trọng của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Ngôi chùa có vị trí đặc biệt khi nằm dưới chân núi Tam Giáo và là một trong tám ngôi chùa tạo nên quần thể Bát Cảnh Sơn xưa nổi tiếng.

Theo các tư liệu lịch sử còn lưu giữ, chùa Tam Giáo gắn liền với truyền thuyết về Đức Thánh Tiên Ông và câu chuyện thần kỳ về niêu cơm thần. Trong bản trường ký "Sự tích Đức Thánh Tiên Ông" của danh nhân Lê Quý Đôn có ghi lại: khi Đức Thánh Ông xây dựng chùa Tam Giáo chỉ với một niêu cơm và túi thức ăn nhưng có thể nuôi dưỡng gần một trăm người thợ làm chùa, thể hiện lòng từ bi và phép nhiệm mầu trong tín ngưỡng dân gian.

Qua nhiều thế kỷ, ngôi chùa đã trở thành điểm hành hương quan trọng, thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn du khách từ khắp nơi đến chiêm bái, tìm kiếm sự bình an và thanh tịnh trong tâm hồn.

2. Kiến trúc độc đáo của chùa Tam Giáo

Chùa Tam Giáo mang nét kiến trúc truyền thống Việt, hài hòa cùng cảnh núi non hùng vĩ. (Nguồn: Sưu tầm)

Chùa Tam Giáo được xây dựng trang trọng với kiến trúc truyền thống Việt Nam, hài hòa với cảnh quan thiên nhiên xung quanh. Tọa lạc dưới chân núi Tam Giáo, ngôi chùa được bao quanh bởi không gian xanh mát của cây cối và có hệ thống hang động, hồ nước tự nhiên tạo nên phong cảnh kỳ vĩ. Khu vực tam quan được xây dựng uy nghi, dẫn vào khuôn viên chùa với các công trình chính bao gồm điện thờ, các nhà phụ và khu vực sinh hoạt tôn giáo.

Toàn bộ kiến trúc được thiết kế theo nguyên tắc phong thủy truyền thống, hướng về phía Tây theo quan niệm Phật giáo về miền đất Phật phương Tây. Chùa còn lưu giữ những bia đá cổ ghi lại công đức và lịch sử trùng tu qua các thời kỳ, cùng với hệ thống tượng thờ và các hiện vật có giá trị lịch sử, văn hóa quan trọng.

Không gian chùa được bao quanh bởi sân lát đá cổ kính, vườn cây dược liệu và những cây cổ thụ tán lá um tùm, tạo nên bầu không khí yên bình, tĩnh lặng, phù hợp cho việc tu tâm và chiêm nghiệm. Vị trí đặc biệt trong quần thể Bát Cảnh Sơn cùng với truyền thuyết về niêu cơm thần đã làm cho chùa Tam Giáo trở thành một điểm đến tâm linh độc đáo, nơi du khách có thể vừa khám phá giá trị lịch sử văn hóa, vừa tìm kiếm sự thanh tịnh trong tâm hồn.

3. Vị trí và cách di chuyển đến chùa Tam Giáo

3.1. Hướng dẫn đường đi từ Hà Nội

Hành trình khám phá chùa Tam Giáo Hà Nam bắt đầu từ trung tâm Hà Nội bằng cách di chuyển theo quốc lộ 1A, hướng Nam qua địa phận Phủ Lý. Quãng đường khoảng 60km, mất khoảng 1 giờ 15 phút lái xe. Khi đến Phủ Lý, du khách đi về hướng Nguyễn Uý và đi thêm 2-3km theo chỉ dẫn của người địa phương để đến chân núi Tam Giáo.

Dọc đường đi, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cảnh quan đồng quê Bắc Bộ với những cánh đồng lúa bát ngát và làng quê yên bình. Khi gần đến nơi, hình ảnh núi Tam Giáo hiện ra hùng vĩ với ngôi chùa cổ kính nằm giữa rừng cây xanh mát.

3.2. Phương tiện di chuyển thuận tiện nhất

Du khách có thể tới Hà Nam và tham quan chùa Tam Giáo bằng cách “phượt” bằng xe máy. (Nguồn: Sưu tầm)

Ô tô cá nhân và xe máy là những lựa chọn lý tưởng cho du khách muốn chủ động về thời gian và hành trình. Ô tô cá nhân đặc biệt thuận tiện cho các gia đình hoặc nhóm bạn có nhiều hành lý, cho phép dừng chân nghỉ ngơi thoải mái và có thể mang theo đồ cúng hay quà lưu niệm. Xe máy phù hợp với du khách trẻ yêu thích cảm giác tự do khám phá, có thể dễ dàng dừng lại ngắm cảnh đẹp dọc đường và trải nghiệm không khí trong lành của vùng nông thôn.

Đối với những du khách ưa thích sự tiện nghi và an toàn, xe khách và limousine là các phương tiện công cộng đáng cân nhắc. Du khách có thể đi xe khách tuyến Hà Nội – Ninh Bình hoặc các tuyến xe đi Nam Định dừng tại bến xe Phủ Lý, sau đó sử dụng taxi hoặc xe ôm để di chuyển khoảng 15-20 phút nữa đến chùa. Limousine cao cấp cũng ngày càng phổ biến với dịch vụ đưa đón tận nơi, mang lại trải nghiệm thoải mái và chuyên nghiệp, đặc biệt phù hợp cho những chuyến hành hương gia đình hoặc du lịch tâm linh cao cấp.

4. Không gian tâm linh và cảnh quan thiên nhiên

Một góc chùa Tam Giáo an nhiên, hòa quyện cùng núi non sông nước. (Nguồn: Sưu tầm)

Bước vào chùa Tam Giáo Hà Nam, du khách ngay lập tức cảm nhận được không khí linh thiêng đặc biệt từ quần thể Bát Cảnh Sơn. Âm thanh trầm bổng của chuông chùa vang vọng trong không gian yên tĩnh, hòa quyện với tiếng chim hót từ những tán cây cổ thụ xung quanh. Hương khói nhang thoang thoảng lan tỏa khắp sân chùa, tạo nên bầu không khí thiêng liêng mời gọi lòng người hướng về thiện và tìm kiếm sự bình an nội tâm.

Cảnh quan thiên nhiên quanh chùa mang đậm vẻ đẹp hoang sơ của vùng đồi núi phía Nam Hà Nội. Núi Tam Giáo với những khối đá vôi kỳ thú tạo nên phông nền hùng vĩ cho ngôi chùa, trong khi các hang động tự nhiên và dòng suối nhỏ chảy róc rách góp phần tạo nên âm thanh của thiên nhiên. Vào những ngày trong lành, từ sân chùa có thể nhìn xa đến những cánh đồng lúa xanh mướt và các làng quê yên bình của đất Hà Nam, tạo nên một bức tranh đồng quê Bắc Bộ đầy thơ mộng.

Điều đặc biệt làm nên sức hấp dẫn của chùa Tam Giáo chính là sự kết hợp hoàn hảo giữa kiến trúc tâm linh và môi trường sinh thái tự nhiên. Những khu vườn cây dược liệu được chăm sóc cẩn thận không chỉ có giá trị về y học cổ truyền mà còn tạo ra không gian xanh mát, trong lành. Các ao sen với những bông hoa nở rộ vào mùa hè, cùng với hệ thống thềm đá được sắp đặt tự nhiên theo địa hình, tạo nên những góc ngồi thiền lý tưởng cho du khách muốn tạm rời xa ồn ào cuộc sống để tìm lại sự thanh tịnh trong tâm hồn.

5. Kinh nghiệm tham quan chùa Tam Giáo

5.1. Thời gian lý tưởng để ghé thăm

Tháng Giêng âm lịch là thời điểm đặc biệt để đến chùa Tam Giáo, khi không khí lễ hội tràn ngập và du khách có cơ hội cảm nhận sức sống tôn giáo, truyền thống đậm đà của vùng Bắc Bộ. Tuy nhiên, những ai muốn tìm sự yên tĩnh để chiêm bái và tĩnh tâm nên chọn thời điểm ngoài mùa lễ hội.

Tiết trời mát mẻ vào mùa thu (tháng 9-11) hoặc cuối xuân (tháng 4-5) là thời gian lý tưởng nhất để thưởng ngoạn cảnh quan và kiến trúc chùa. Vào những tháng này, thời tiết dễ chịu, cây cối xanh tươi và không khí trong lành, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham quan và chụp ảnh.

5.2. Những điều cần lưu ý khi tham quan

Khi đến chùa Tam Giáo Hà Nam, du khách nên chọn trang phục lịch sự, kín đáo theo đúng quy định của nơi tâm linh. Giày dép nên chọn loại bệt và chống trượt vì địa hình khu chùa có nhiều bậc đá và đường dốc, đặc biệt quan trọng với du khách lớn tuổi.

Việc giữ trật tự và vệ sinh là điều bắt buộc, tuyệt đối không xả rác bừa bãi trong khuôn viên chùa. Du khách cần tôn trọng các quy định về chụp ảnh, đặc biệt ở những gian thờ chính và khi có các nghi lễ đang diễn ra. Nên mang theo nước uống và một ít thức ăn nhẹ vì xung quanh khu vực chùa ít có cửa hàng bán đồ ăn.

6. Những điểm tham quan nên đến sau khi thăm quan chùa Tam Giáo Hà Nam

6.1. Công viên nước Sun World Ha Nam

Khoảnh khắc vui vẻ bên gia đình tại công viên nước Sun World Hà Nam. (Nguồn: Sưu tầm)

Sun World Ha Nam là siêu phẩm vui chơi giải trí mới nhất tại Phủ Lý với quy mô 19.37 hecta, được đầu tư bởi Tập đoàn Sun Group. Nằm cách trung tâm phường Phủ Lý chỉ 3km và Hà Nội khoảng 50km, công viên hứa hẹn trở thành điểm vui chơi đẳng cấp hàng đầu miền Bắc.

Công viên sở hữu 14 tổ hợp trò chơi với 40 đường trượt, bao gồm Vịnh Sóng Thần rộng hơn 6.100m² và sông lười dài 550m. Đặc biệt, đây là công viên nước đầu tiên tại Việt Nam hoạt động cả ban ngày và buổi tối. Tối đến, nơi đây sẽ biến thành một "công viên ánh sáng" hứa hẹn sẽ đem lại cho du khách những trải nghiệm thú vị. Sau buổi sáng thăm quan chùa Tam Giáo tĩnh lặng, đây chính là điểm vui chơi lý tưởng để gia đình thư giãn và tận hưởng những giây phút giải trí sảng khoái.

6.2. Chợ đêm VUI-Fest

Không khí lễ hội sôi động các buổi tối cuối tuần tại VUI-Fest. (Nguồn: Sưu tầm)

Chợ đêm VUI-Fest Hà Nam là thiên đường ẩm thực và giải trí cuối tuần tại Quảng trường Công viên lễ hội Sun Urban City, hoạt động vào tối thứ Sáu và Bảy từ 18h đến 22h30. Nơi đây hội tụ đầy đủ các món đặc sản Hà Nam như bánh cuốn Phủ Lý, cá kho làng Vũ Đại cùng nhiều món ăn đường phố hấp dẫn khác, tất cả được chế biến tươi ngon ngay tại chỗ.

Điểm nhấn đặc biệt của chợ đêm là chương trình biểu diễn âm nhạc sống động và màn pháo hoa rực rỡ vào 20h30 mỗi tối cuối tuần. Không gian giao thoa giữa truyền thống và hiện đại với các gian hàng thủ công mỹ nghệ, khu trò chơi dân gian và các tiết mục biểu diễn đường phố tạo nên bầu không khí lễ hội đầy sôi động. Sau một buổi sáng thanh tịnh tại chùa Tam Giáo, chợ đêm VUI-Fest chính là nơi lý tưởng để gia đình thư giãn, thưởng thức ẩm thực và tận hưởng không khí vui tươi của cuối tuần.

6.3. Chùa Bà Đanh

Du khách có thể ghé thăm chùa Bà Đanh. (Nguồn: Sưu tầm)

Chùa Bà Đanh hay còn gọi Bảo Sơn Nữ, tọa lạc tại thôn Đanh Xá cách Phủ Lý khoảng 7km. Ngôi chùa có diện tích rộng 10ha với gần 40 gian nhà lớn nhỏ, được xem là một trong những ngôi chùa đẹp và cổ kính nhất miền Bắc, là Di tích lịch sử cấp quốc gia từ năm 1994. Tương truyền chùa thờ nữ thần linh thiêng có công điều hòa mưa gió, giúp dân trừ lũ lụt và mang lại mùa màng bội thu, đồng thời nổi tiếng với câu tục ngữ "vắng như chùa Bà Đanh" do vị trí u tịch, xa dân cư. 

6.4. Đền Lảnh Giang

Đền Lảnh Giang là điểm đến tâm linh hấp dẫn. (Nguồn: Sưu tầm)

Đền Lảnh Giang (còn gọi đền Quan lớn Đệ Tam) tọa lạc tại thôn Yên Lạc, phường Duy Tân với tổng diện tích khoảng 3.000m², hướng mặt ra dòng sông Nhị Hà. Ngôi đền thờ ba vị tướng thời Hùng Vương thứ 18, trong đó thờ chính Tam Kỳ Linh ứng Đại vương cùng Chử Đồng Tử và công chúa Tiên Dung với kiến trú ba toà 14 gian làm theo kiểu chữ "công", có lầu thờ hai tầng tám mái cong trang nghiêm. Đây là di tích tiêu biểu của Hà Nam hội tụ nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa và tâm linh, được coi là chốn linh thiêng thu hút du khách khắp nơi đến lễ bái quanh năm, đặc biệt trong các lễ hội tháng 6 và tháng 8 âm lịch, tạo nên điểm tham quan tâm linh không thể bỏ qua.

6.5. Vincom Phủ Lý

Vincom Phủ Lý là địa điểm lý tưởng cho du khách yêu thích shopping. (Nguồn: Sưu tầm)

Vincom Plaza Phủ Lý là trung tâm thương mại đầu tiên tại Hà Nam với tổng diện tích hơn 15.500m², nằm trên con phố Biên Hòa. Nơi đây quy tụ hơn 20 thương hiệu nổi tiếng với đa dạng các mặt hàng thời trang, vui chơi giải trí và ẩm thực, là điểm mua sắm hiện đại và thuận tiện sau khi kết thúc hành trình tham quan tâm linh tại chùa Tam Giáo.

Chùa Tam Giáo Hà Nam mang đến trải nghiệm tâm linh độc đáo với truyền thuyết niêu cơm thần và kiến trúc cổ kính giữa thiên nhiên hùng vĩ. Kết hợp tham quan chùa với các điểm đến khác như Sun World Ha Nam, chợ đêm VUI-Fest hay các di tích lịch sử sẽ tạo nên chuyến du lịch trọn vẹn, vừa tìm kiếm sự thanh tịnh tâm linh vừa tận hưởng những trải nghiệm giải trí phong phú tại Hà Nam.

• Chia sẻ: