1. Lịch sử hình thành chùa Địa Tạng Phi Lai Tự
Chùa Địa Tạng Hà Nam (Ninh Bình) còn có tên gọi khác là chùa Địa Tạng Phi Lai. Dấu ấn lịch sử của chùa được bắt nguồn từ khoảng thế kỷ XI, khi ngôi chùa được xây dựng lần đầu tiên trên mảnh đất xã Thanh Bình, thuộc tỉnh Ninh Bình (mới). Tên gọi "Phi Lai Tự" mang ý nghĩa sâu sắc trong Phật giáo, thể hiện sự bay bổng, siêu thoát khỏi trần gian phiền não.
Điều đặc biệt khiến ngôi chùa trở nên nổi tiếng chính là mối liên hệ với hoàng gia các triều đại Việt Nam. Vua Trần Nghệ Tông từng chọn nơi đây làm chốn ẩn cư, tìm kiếm sự thanh tịnh sau những bộn bề triều chính. Sau này, ngay cả vua Tự Đức cũng ghé thăm ngôi thiền viện này trong hành trình Nam xuống.
Toàn cảnh chùa Địa Tạng Hà Nam (Ảnh: Sưu tầm)
Trải qua thăng trầm của lịch sử, chùa đã được trùng tu nhiều lần. Lần tu bổ quan trọng nhất diễn ra vào năm 2015, khi ngôi chùa chính thức đổi tên thành chùa Địa Tạng Phi Lai Tự như hiện tại. Việc đổi tên này không chỉ thể hiện sự tôn vinh Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát mà còn khẳng định vai trò của ngôi chùa trong việc hoằng pháp và độ sinh.
2. Hướng dẫn di chuyển đến chùa Địa Tạng Hà Nam
2.1 Đường đi từ Hà Nội bằng xe cá nhân
Hành trình khoảng 70km từ Hà Nội đến chùa Địa Tạng Hà Nam (Ninh Bình) chỉ mất khoảng 1 giờ 15 phút lái xe nếu đi theo tuyến cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình. Đây là cung đường thuận tiện và hiện đại, đưa bạn băng qua những cánh đồng Bắc Bộ xanh mát, thẳng đến nút giao Phủ Lý – Hà Nam trên quốc lộ 1A cũ.
Từ đây, hành trình tiếp tục qua phường Phủ Lý (thành phố Phủ Lý, tỉnh Ninh Bình), rồi rẽ theo tuyến đường Liêm Hà → Thanh Bình, nơi những hàng cây rợp bóng và đồng lúa trải dài hai bên đường mang lại cảm giác yên bình, thư thái. Xã Thanh Bình chính là đơn vị hành chính mới, được sáp nhập từ các xã Liêm Sơn, Liêm Thuận và Liêm Túc trước đây. Khi đến thôn Ninh Trung (xã Thanh Bình, huyện Thanh Liêm, tỉnh Ninh Bình), biển chỉ dẫn đến chùa hiện ra rõ ràng, giúp du khách dễ dàng tìm đến ngôi cổ tự gần trăm tuổi này.
Có nhiều cách di chuyển đến chùa Địa Tạng Hà Nam (Ảnh: Sưu tầm)
2.2 Di chuyển bằng xe khách từ bến Giáp Bát và Mỹ Đình
Phương tiện công cộng cũng là lựa chọn kinh tế để đến Chùa Địa Tạng Hà Nam (Ninh Bình), bạn có thể bắt xe khách tuyến Hà Nội - Hà Nam xuất phát từ bến xe Giáp Bát và bến xe Mỹ Đình với tần suất 15-20 phút/chuyến, giá vé dao động 35.000 - 45.000 VNĐ/người.
Sau khi đến trung tâm Hà Nam, du khách có thể thuê xe ôm hoặc xe taxi để di chuyển thêm 12km đến chùa. Chi phí xe ôm khoảng 50.000 - 70.000 VNĐ, trong khi taxi có thể dao động 120.000 - 150.000 VNĐ tùy thời điểm. Một số tài xế xe ôm địa phương rất am hiểu về lịch sử chùa và sẵn sàng chia sẻ những câu chuyện thú vị trên đường đi.
3. Lưu ý thời gian tham quan và quy định khi vào chùa
Chùa Địa Tạng Hà Nam mở cửa từ 6:30 sáng đến 6:30 chiều tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày lễ và Tết Nguyên đán. Đặc biệt, phí tham quan hoàn toàn miễn phí, thể hiện tinh thần cởi mở và từ bi của Phật giáo.
Du khách cần lưu ý mặc trang phục lịch sự, tránh quần áo hở hang khi vào khu vực chánh điện. Nên tắt tiếng điện thoại và nói chuyện nhỏ giọng để giữ không gian tĩnh lặng. Việc chụp ảnh được phép ở sân chùa và khu vườn, nhưng cần xin phép trước khi chụp các tượng Phật trong chánh điện.
4. Khám phá kiến trúc Bắc độc đáo của chùa Địa Tạng Hà Nam
4.1. Sân chùa với 12 vòng tròn sỏi “nhân duyên”
Bước qua cổng tam quan, điều đầu tiên khiến du khách ấn tượng chính là 12 vòng tròn sỏi trắng được bố trí công phu trên sân chùa. Mỗi vòng tròn có đường kính khoảng 2 mét, được tạo thành từ những viên sỏi trắng nhỏ li ti, tượng trưng cho 12 nhân duyên trong giáo lý Phật giáo.
12 vòng tròn sỏi độc đáo tại chùa (Ảnh: Sưu tầm)
Thiết kế này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn tạo nên một tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Khi ánh nắng chiếu xuống, những vòng tròn sỏi trắng lấp lánh như những bánh xe pháp luân đang xoay chuyển. Du khách thường dành thời gian đi quanh từng vòng tròn, vừa chiêm ngưỡng vừa suy ngẫm về ý nghĩa của luân hồi sinh tử.
4.2. Chánh điện và các công trình kiến trúc cổ
Tòa Tam Bảo là công trình chính của chùa Địa Tạng Hà Nam, được xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống Bắc Bộ thời Lý Trần. Mái chùa cong vút với hệ thống kèo cột gỗ lim cổ thụ, tạo nên sự uy nghiêm nhưng không kém phần tinh tế.
Chánh điện và các tượng cổ (Ảnh: Sưu tầm)
Chính giữa chánh điện là tượng Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát được chạm khắc tinh xảo với biểu cảm từ bi, an nhiên. Xung quanh là các tượng thờ khác như Đức Phật Thích Ca, Quan Thế Âm Bồ Tát, được bố trí hài hòa trong không gian linh thiêng. Những bức hoành phi, câu đối bằng chữ Hán được viết bởi các danh thư pháp gia thời xưa vẫn còn nguyên vẹn, tạo nên nét cổ kính đặc trưng.
5. Các hoạt động tâm linh và lễ hội đặc sắc
5.1. Lễ Tết Nguyên Đán và chợ quê tháng 9-10 âm lịch
Tết Nguyên Đán tại chùa Địa Tạng Hà Nam (Ninh Bình) mang đậm nét văn hóa truyền thống với không khí rộn ràng nhưng trang nghiêm. Từ đêm giao thừa, hàng trăm người dân và du khách tập trung về chùa để cầu an, tụng kinh chào năm mới. Đặc biệt, chùa tổ chức lễ cầu an miễn phí cho tất cả mọi người, bất kể tôn giáo hay tín ngưỡng.
Nhiều bạn trẻ đến đây để chụp hình với kiến trúc đậm văn hóa (Ảnh: Sưu tầm)
Chợ quê tháng 9-10 âm lịch là hoạt động độc đáo chỉ có tại đây. Sự kiện này tái hiện lại không khí chợ quê xưa với các gian hàng bán những sản phẩm nông nghiệp sạch, đồ thủ công mỹ nghệ của người dân địa phương. Du khách có thể thưởng thức các món ăn dân dã như bánh chưng, bánh dày, chè lam, kết hợp với không gian tâm linh trang nghiêm của chùa.
5.2. Khóa tu mùa hè và lễ Vu Lan báo hiếu
Khóa tu mùa hè diễn ra vào tháng 6-7 hàng năm, thu hút nhiều bạn trẻ và gia đình tham gia. Chương trình kéo dài 3-7 ngày với các hoạt động như tọa thiền, kinh hành, học giáo lý Phật giáo, và chia sẻ kinh nghiệm sống. Đặc biệt, khóa tu còn có các buổi lao động như chăm sóc vườn chùa, dọn dẹp khuôn viên, giúp người tham gia hiểu được ý nghĩa của sự đóng góp và từ bi.
Nét đẹp cổ kính nên thơ của chùa Địa Tạng Hà Nam (Ảnh: Sưu tầm)
Lễ Vu Lan báo hiếu vào ngày 15/7 âm lịch được tổ chức long trọng với nghi lễ cầu siêu cho các bậc cha mẹ đã khuất. Không khí trong chùa trở nên thiêng liêng khi tiếng chuông chùa vang lên, kết hợp với tiếng tụng kinh của hàng trăm người. Nhiều du khách đã rơi nước mắt trong lúc thắp hương tưởng nhớ đến cha mẹ, tạo nên những khoảnh khắc cảm động khó quên.
Nếu chùa Địa Tạng Phi Lai là điểm dừng chân cho những ai muốn lắng lòng, tìm về vẻ đẹp tĩnh tại giữa thiên nhiên và thiền môn, thì cách đó không xa, Sun World Ha Nam – tổ hợp công viên giải trí quy mô lớn của Sun Group – đang mang đến một “nhịp đập” hoàn toàn khác: sôi động, hiện đại và đầy sắc màu.
Sun World Ha Nam mang đến trải nghiệm giải trí đỉnh cao cho mọi lứa tuổi
Một buổi sáng thảnh thơi vãn cảnh chùa, trưa đắm mình trong công viên nước hay không gian vui chơi bậc nhất miền Bắc, chiều thư giãn bên sông Đáy – đó là hành trình lý tưởng mà vùng đất giao thoa giữa hai tỉnh đang từng bước kiến tạo để đón dòng du khách mới.
Chùa Địa Tạng Hà Nam (Ninh Bình) là điểm đến tâm linh lý tưởng cho những ai muốn tìm kiếm sự bình yên và tìm hiểu sâu sắc về văn hóa Phật giáo Việt Nam. Với lịch sử hơn 1000 năm, kiến trúc độc đáo, và những hoạt động tâm linh ý nghĩa, ngôi chùa xứng đáng là một phần trong hành trình khám phá tâm linh của bạn.