1. Tổng quan về Kẽm Trống - danh lam thắng cảnh quốc gia
Ẩn mình giữa vùng đất Ninh Bình thanh bình, Kẽm Trống xuất hiện như một bức tranh sơn thủy hữu tình được thiên nhiên vẽ nên. Danh lam thắng cảnh quốc gia này không chỉ sở hữu vẻ đẹp hoang sơ mà còn mang trong mình những câu chuyện lịch sử đầy thú vị. Dòng sông Đáy uốn lượn tạo nên những khúc cua mềm mại, ôm trọn các dãy núi đá vôi kỳ thú với hệ thống hang động phong phú.
1.1 Vị trí địa lý và cách di chuyển đến Kẽm Trống
Kẽm Trống thuộc địa phận Thanh Hải, Thanh Liêm, tỉnh Ninh Bình. Địa danh nổi tiếng này nằm cách trung tâm thủ đô Hà Nội khoảng 80km về phía Nam theo quốc lộ 1A, rất thuận tiện cho các chuyến đi ngắn trong ngày.
Từ Hà Nội, du khách có thể di chuyển theo tuyến cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ, sau đó tiếp tục theo quốc lộ 1A đến TP. Phủ Lý. Từ đây, rẽ vào tỉnh lộ 455, đi thêm khoảng 15km là đến Kẽm Trống – một thắng cảnh tuyệt đẹp giữa lòng miền Bắc.
Phương tiện cá nhân như xe máy hoặc ô tô là lựa chọn lý tưởng để khám phá Kẽm Trống. Với xe máy, thời gian di chuyển chỉ khoảng 2 giờ, phù hợp cho những bạn trẻ yêu thích phượt và trải nghiệm. Ngoài ra, các nhóm đông người có thể thuê xe du lịch riêng, vừa thoải mái vừa chủ động về thời gian.
Hiện nay, nhiều công ty lữ hành cũng khai thác tour Kẽm Trống 1 ngày từ Hà Nội, với mức giá dao động từ 800.000 – 1.200.000 VNĐ/người, bao gồm phương tiện đưa đón, hướng dẫn viên và vé tham quan.
Điểm cộng lớn khi di chuyển đến Kẽm Trống chính là cung đường phong cảnh hữu tình. Trên hành trình, bạn sẽ được mãn nhãn với hình ảnh những cánh đồng lúa bát ngát, con sông uốn lượn mềm mại và làng quê thanh bình đậm chất Bắc Bộ – tất cả góp phần tạo nên một trải nghiệm thư thái và đầy thi vị.
Kẽm Trống được công nhận là danh lam thắng cảnh quốc gia (Ảnh: Sưu tầm)
1.2 Lịch sử hình thành và sự công nhận Kẽm Trống
Theo các tài liệu địa chất, vùng Kẽm Trống được hình thành cách đây hàng trăm triệu năm qua quá trình tạo sơn kiến tạo kết hợp với hiện tượng xói mòn karst đặc trưng. Hệ tầng đá vôi nơi đây thuộc hệ tầng Ordovic, có niên đại khoảng 470 – 500 triệu năm, tạo nên một quần thể hang động tự nhiên đa dạng và địa hình độc đáo với những vách núi dựng đứng bên dòng sông Đáy.
Tên gọi "Kẽm Trống" bắt nguồn từ hình dáng của một khối đá lớn trông giống chiếc trống đồng cổ, nằm ẩn mình giữa các khe núi. Theo truyền thuyết dân gian, vào những đêm trăng sáng, người dân địa phương từng nghe thấy tiếng vọng như tiếng trống vang lên từ lòng núi, được cho là điềm lành báo hiệu sự bình an và no đủ. Chính vì thế, nơi đây được gọi là “núi thiêng”, và mỗi dịp đầu xuân, người dân quanh vùng thường tổ chức lễ hội truyền thống để cầu mong mùa màng thuận lợi, cuộc sống an lành.
Với giá trị nổi bật cả về địa chất, cảnh quan lẫn yếu tố văn hóa – tâm linh, Kẽm Trống đã được xếp hạng danh thắng cấp quốc gia năm 1962. Danh hiệu này không chỉ ghi nhận vẻ đẹp tự nhiên đặc sắc mà còn góp phần thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái, văn hóa và giáo dục địa chất tại địa phương.
2. Khám phá hệ thống hang động nổi tiếng tại Kẽm Trống
Nằm ở độ cao khoảng 50 mét so với mực nước sông Đáy, Động Kẽm Trống được ví như "tổ hang" của quần thể hang động Kẽm Trống, nơi lưu giữ nhiều dấu ấn địa chất và truyền thuyết dân gian độc đáo. Cửa hang khá hẹp, nhưng càng đi sâu bên trong, không gian lại càng mở rộng, thoáng mát và đầy kỳ ảo.
Một trong những điểm đặc biệt nhất của hang là hiện tượng âm thanh vang vọng lạ kỳ. Khi du khách vỗ tay hoặc phát ra âm thanh, tiếng vang vọng lại giống như tiếng trống đồng từ lòng đất, vang xa và đầy uy lực. Chính hiệu ứng âm thanh độc đáo này đã góp phần làm nên tên gọi “Kẽm Trống” cho cả hang và vùng đất xung quanh. Theo các nhà nghiên cứu, hiện tượng này xuất phát từ kết cấu địa chất đặc biệt của hang, nơi các vòm đá và khe rỗng tạo ra hiệu ứng âm thanh cộng hưởng tự nhiên.
Nhiệt độ trong hang mang đến cảm giác mát mẻ, dễ chịu, đặc biệt lý tưởng cho du khách đến tham quan vào mùa hè. Với giá trị địa chất, cảnh quan và văn hóa đặc sắc, Động Kẽm Trống là một điểm đến không thể bỏ qua trong hành trình khám phá thiên nhiên kỳ thú của
Hang động nổi tiếng (Ảnh: Sưu tầm)
3. Chuỗi núi non hùng vĩ hai bên dòng sông Đáy
Dòng sông Đáy như một dải lụa mềm mại phân chia Kẽm Trống thành hai dãy núi đá vôi hùng vĩ, mỗi bên mang một vẻ đẹp riêng biệt. Những ngọn núi này không chỉ tạo nên khung cảnh thơ mộng mà còn ẩn chứa nhiều câu chuyện văn hóa - tâm linh của người dân địa phương. Từ trên cao nhìn xuống, toàn bộ khu vực như một bức tranh sơn thủy khổng lồ được vẽ bằng màu xanh của rừng cây và màu xanh biếc của dòng sông.
3.1 Núi Bồng, Vọng, Rồng - dãy núi phía bắc sông
Phía bắc sông Đáy, ba ngọn núi Bồng, Vọng và Rồng sừng sững như ba vị thần canh giữ cho vùng đất thiêng Kẽm Trống, tạo nên bức tranh non nước hùng vĩ giữa lòng Ninh Bình. Mỗi ngọn núi không chỉ mang một hình dáng độc đáo mà còn gắn liền với những câu chuyện dân gian và giá trị tâm linh sâu sắc.
Bộ ba núi Rồng – Vọng – Bồng không chỉ làm nên vẻ đẹp ngoạn mục cho cảnh quan Kẽm Trống mà còn là điểm đến lý tưởng cho du khách yêu thiên nhiên, đam mê trekking, và mong muốn tìm kiếm sự thư thái trong hành trình khám phá vùng đất giàu truyền thống văn hóa tâm linh của Ninh Bình.
3.2 Núi Rùa, Cổ Động, Trinh Tiết - dãy núi phía nam với ngôi đền cổ
Bên kia dòng sông Đáy, dãy núi phía nam hiện lên với vẻ đẹp dịu dàng và trầm mặc, nổi bật với ba ngọn núi chính: Rùa, Cổ Động và Trinh Tiết. Không chỉ sở hữu giá trị cảnh quan, nơi đây còn là vùng đất lưu giữ nhiều di tích lịch sử – văn hóa quan trọng của tỉnh Ninh Bình.
Nằm trên núi Trinh Tiết, Đền Trinh Tiết là một trong những điểm đến tâm linh quan trọng bậc nhất của quần thể danh thắng Kẽm Trống. Ngôi đền thờ Bà Trinh Tiết – người phụ nữ được người dân tôn vinh vì có công giúp đỡ dân làng và giữ vững khí tiết trong thời loạn. Đền được thiết kế theo lối kiến trúc tam quan truyền thống, nổi bật với những đường nét chạm trổ tinh tế, mái đao cong vút và hệ thống tượng thờ trang nghiêm. Khuôn viên đền rộng khoảng 2 hecta, với sân đá lát phẳng phiu, hai bên là những cây đa cổ thụ rợp bóng mát quanh năm.
Hàng năm, vào ngày 15 tháng 8 âm lịch, tại Đền Trinh Tiết diễn ra lễ hội truyền thống đặc sắc kéo dài 3 ngày. Sự kiện thu hút hàng nghìn du khách thập phương về tham dự với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc như: múa lân – sư – rồng, hát chầu văn, đua thuyền trên sông Đáy, trò chơi dân gian và nghi lễ rước truyền thống. Đây là dịp quan trọng để tôn vinh giá trị tâm linh và nét đẹp văn hóa dân gian của người Ninh Bình.
Dãy núi phía nam sông Đáy không chỉ là điểm đến du lịch sinh thái mà còn là nơi lưu giữ tinh thần dân tộc, lòng trung hiếu và tín ngưỡng lâu đời. Nếu có dịp ghé thăm Kẽm Trống, đừng bỏ lỡ hành trình khám phá Núi Rùa, Núi Cổ Động và Đền Trinh Tiết, để cảm nhận rõ hơn vẻ đẹp hòa quyện giữa thiên nhiên, lịch sử và văn hóa nơi đây.
Chuỗi núi non hùng vĩ hai bên dòng sông Đáy (Ảnh: Sưu tầm)
4. Những hoạt động thú vị khi đến Kẽm Trống
Kẽm Trống không chỉ dừng lại ở việc chiêm ngưỡng cảnh đẹp mà còn mang đến cho du khách nhiều hoạt động trải nghiệm đa dạng. Từ những chuyến phiêu lưu mạo hiểm cho đến những khoảnh khắc thư giãn bên dòng sông, mỗi hoạt động đều mang một màu sắc riêng biệt. Khu vực này đặc biệt phù hợp với nhóm bạn trẻ, gia đình có con nhỏ và những người yêu thích khám phá thiên nhiên.
4.1 Chèo thuyền khám phá dòng sông Đáy
Một trong những hoạt động hấp dẫn và đáng nhớ nhất khi khám phá Kẽm Trống chính là chèo thuyền trên dòng sông Đáy thơ mộng. Đoạn sông chảy qua khu vực này rất phù hợp cho cả người mới bắt đầu trải nghiệm kayak.
Hiện nay, thuyền kayak đôi là lựa chọn phổ biến nhất, với giá thuê chỉ từ 150.000 VNĐ/chiếc cho 2 người/2 giờ. Khu vực thuê thuyền tập trung chủ yếu tại bến thuyền chân núi Rồng, hoạt động từ 7:00 đến 17:00 mỗi ngày. Thuyền được trang bị áo phao an toàn, mái che và hướng dẫn sơ bộ trước khi khởi hành. Một điểm đặc biệt khiến hành trình thêm thú vị là nhiều chủ thuyền là người bản địa, họ không chỉ thông thạo đường đi nước bước mà còn sẵn sàng kể cho du khách những câu chuyện truyền thuyết, giai thoại thú vị về các ngọn núi và hang động trong khu vực.
Lộ trình chèo thuyền bao gồm ba chặng chính, mỗi chặng là một khung cảnh khác biệt:
Chặng 1: Từ bến thuyền đến cửa Động Thiên Hà, du khách được chiêm ngưỡng núi non hùng vĩ soi bóng xuống mặt nước phẳng lặng.
Chặng 2: Khu vực quanh chân các ngọn núi đá vôi với thảm thực vật tươi tốt, cây cối hai bên bờ đổ bóng lung linh, tạo nên cảm giác yên bình như đang trôi trong tranh.
Chặng 3: Đoạn quay về bến, mở ra tầm nhìn hướng ra cánh đồng lúa bát ngát, nơi từng là hình ảnh đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Thời điểm lý tưởng nhất để chèo thuyền là vào buổi chiều muộn, khi ánh hoàng hôn nhẹ nhàng phủ lên mặt sông, ánh sáng xuyên qua các tán cây tạo thành những vệt sáng vàng óng, khiến khung cảnh trở nên huyền ảo và vô cùng lãng mạn.
Chèo thuyền khám phá dòng sông Đáy (Ảnh: Sưu tầm)
4.2 Chụp ảnh sống ảo tại các điểm view đẹp
Kẽm Trống không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hữu tình và hệ thống hang động kỳ ảo mà còn là thiên đường sống ảo cho những ai yêu thích nhiếp ảnh. Với vô vàn góc chụp độc đáo, nơi đây có thể biến bất kỳ ai trở thành nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp.
Vị trí được săn đón nhất bởi các tín đồ chụp ảnh chính là đỉnh núi Vọng – nơi lý tưởng để ghi lại toàn cảnh Kẽm Trống từ trên cao. Vào buổi sáng sớm, lớp sương mù mỏng bao phủ trên sông Đáy và các dãy núi tạo nên hiệu ứng mơ màng như trong tranh thủy mặc. Đây là thời điểm lý tưởng để chụp ảnh chân dung (portrait) với khung nền huyền ảo và ánh sáng tự nhiên nhẹ dịu.
Một trải nghiệm không thể bỏ lỡ là chụp ảnh khi chèo thuyền kayak trên sông Đáy. Trong khung cảnh núi đá vôi soi bóng mặt nước và thảm thực vật hai bên bờ, chỉ cần tạo dáng đơn giản trên chiếc thuyền đôi là bạn đã có những bức ảnh đậm chất chill và lãng mạn. Đặc biệt vào buổi chiều muộn, ánh hoàng hôn vàng rực phản chiếu lên mặt sông sẽ tạo nên khung hình cực kỳ “ăn ảnh”, phù hợp cho cả ảnh đôi, ảnh cá nhân và concept cổ trang, boho hoặc áo dài.
4.3 Kết hợp chơi Sun World Ha Nam và thưởng thức chuỗi hoạt động về đêm dịp cuối tuần khi tham quan Kẽm Trống
Nếu bạn đang lên kế hoạch khám phá danh thắng Kẽm Trống, đừng quên kết hợp chuyến đi với một ngày vui chơi sảng khoái tại Công viên nước Sun World Ha Nam. Chỉ cách Kẽm Trống khoảng 30 km, Sun World Ha Nam nằm trong Khu đô thị Sun Urban City, được mệnh danh là “thiên đường giải trí” của miền Bắc.
Nằm trên diện tích hoạt động giai đoạn 1 là 10ha (tổng quy mô 14,2ha), Công viên sở hữu hơn 40 đường trượt nước hiện đại chia thành 14 tổ hợp chủ đề, nổi bật nhất là làn trượt đua song song đầu tiên ở Đông Nam Á, bể tạo sóng rộng hơn 4.600 m² và sông lười dài khoảng 500 m. Kiến trúc độc đáo lấy cảm hứng từ múa rối nước truyền thống khiến bạn như lạc vào một không gian văn hóa Việt đặc sắc mà vẫn đầy tiện nghi hiện đại. Đây chắc chắn là điểm dừng chân lý tưởng cho cả gia đình và nhóm bạn trẻ muốn giải nhiệt mùa hè và tận hưởng những trò chơi cảm giác mạnh.
Sau một ngày vui chơi, buổi tối bạn có thể di chuyển về Quảng trường Công viên Lễ hội thuộc Khu đô thị Sun Urban City để hòa mình vào không khí náo nhiệt của chuỗi hoạt động về đêm. Vào mỗi tối thứ Sáu và thứ Bảy, du khách sẽ được chiêm ngưỡng màn bắn pháo hoa tầm cao từ 20h30 đến 20h45, tạo nên bầu không khí rực rỡ đầy ấn tượng. Bên cạnh đó, sân khấu nhạc nước hoành tráng dài 1,6 km cùng hơn 5.000 vòi phun và hàng nghìn đèn LED mang đến những màn trình diễn ánh sáng – âm nhạc đẳng cấp. Đừng bỏ lỡ chợ đêm Vui Fest sôi động với ẩm thực đường phố, gian hàng đặc sản địa phương và hoạt náo nghệ thuật diễn ra xuyên suốt, biến nơi đây thành một thiên đường giải trí về đêm đúng nghĩa.
5. Kinh nghiệm du lịch Kẽm Trống tiết kiệm và an toàn
Để có một chuyến du lịch Kẽm Trống vừa tiết kiệm lại vừa đảm bảo an toàn, việc chuẩn bị kỹ càng là điều không thể bỏ qua. Đặc biệt với những du khách lần đầu ghé thăm, thiếu thông tin hoặc chưa biết cách sắp xếp lịch trình hợp lý dễ khiến chuyến đi gặp nhiều trở ngại. Bài viết sau đây chia sẻ những kinh nghiệm thực tế, được tổng hợp từ khảo sát trực tiếp và ý kiến của nhiều người từng trải nghiệm Kẽm Trống.
Thời điểm lý tưởng nhất để khám phá vẻ đẹp của Kẽm Trống là vào các tháng 9 đến 11 và từ tháng 3 đến tháng 5. Lúc này, thời tiết khô ráo, mát mẻ, ít mưa và thiên nhiên đang ở độ rực rỡ nhất. Du khách nên tránh đến đây vào mùa mưa (tháng 6 đến tháng 8) bởi mực nước sông thường dâng cao, một số hang động có thể bị đóng cửa để đảm bảo an toàn.
Chi phí cho chuyến đi 2 ngày 1 đêm đến Kẽm Trống dao động từ 800.000 VNĐ đến 1.500.000 VNĐ/người, tùy theo phương tiện và hình thức lưu trú. Với ngân sách tiết kiệm, bạn có thể đi xe máy (khoảng 100.000 VNĐ tiền xăng), mua vé tham quan hang động (120.000 VNĐ), thuê chỗ cắm trại (50.000 VNĐ), chi phí ăn uống (khoảng 300.000 VNĐ) và thuê thuyền khám phá sông (150.000 VNĐ). Nếu đi theo nhóm từ 4 đến 6 người, chi phí sẽ được chia đều, giúp tiết kiệm đáng kể.
Để chuyến đi được trọn vẹn, du khách nên chuẩn bị đầy đủ các vật dụng cá nhân như giày leo núi có đế chống trượt, đèn pin hoặc đèn đội đầu để khám phá hang động, áo mưa đề phòng thời tiết xấu, bộ thuốc sơ cứu cơ bản, kem chống nắng và thuốc chống côn trùng. Nên mang theo đủ nước uống vì trong khu vực Kẽm Trống chỉ có vài quán nhỏ, giá cả thường cao hơn bình thường.
Về vấn đề an toàn, bạn nên đi theo nhóm khi tham quan hang động hay leo núi để tránh lạc đường hoặc sự cố không mong muốn. Trước khi đi, hãy thông báo lịch trình cụ thể cho người thân. Khi vào hang, du khách cần tuân thủ tuyệt đối các hướng dẫn của nhân viên hướng dẫn và không nên rời khỏi các lối mòn đã được xác định. Đặc biệt, khi tham gia chèo thuyền, việc mặc áo phao là bắt buộc và không nên tự chèo thuyền một mình để đảm bảo an toàn tối đa.
Du lịch Kẽm Trống tiết kiệm và an toàn (Ảnh: Sưu tầm)
6. Ẩm thực địa phương và nơi nghỉ ngơi gần Kẽm Trống
Khi đến Ninh Bình, du khách nên đến khu vực Phủ Lý và Thanh Liêm còn có thể khám phá thêm các món đặc sắc như bún cá rô đồng, cá kho làng Vũ Đại, thịt dê núi, bánh cuốn Phủ Lý, bánh đa Phúc Hạ, chuối nấu nhuyễn… Những món ăn này tạo nên bức tranh ẩm thực phong phú và hấp dẫn của vùng chiêm trũng Ninh Bình.
Khu vực xung quanh Kẽm Trống, đặc biệt ở xã Thanh Hải (huyện Thanh Liêm), có nhiều loại hình lưu trú phù hợp với đa dạng nhu cầu du khách. Homestay và nhà nghỉ bình dân quanh đây có giá dao động từ 150.000 tới 300.000 VNĐ/đêm, mang đến sự tiện nghi cơ bản gần sông Đáy hoặc chân núi.
Nếu du khách muốn trải nghiệm tiện nghi cao hơn, các khách sạn ở khu vực Phủ Lý như Mường Thanh Luxury hay Hà Nam Riverside chỉ cách Kẽm Trống vài km, có giá từ 300.000 đến 500.000 VNĐ/đêm kèm dịch vụ chất lượng và đầy đủ tiện ích.
Cá kho làng Vũ Đại (Ảnh: Sưu tầm)
Kẽm Trống thực sự là một viên ngọc ẩn đáng để khám phá với hệ thống hang động kỳ bí, cảnh quan sông núi hữu tình và văn hóa tâm linh phong phú. Chỉ cần một chuyến đi cuối tuần, bạn đã có thể trải nghiệm trọn vẹn all-in-one từ phiêu lưu mạo hiểm đến thư giãn nghỉ dưỡng giữa lòng thiên nhiên trong lành.