1. Tổng quan về chùa Long Đọi Sơn Hà Nam
Chùa Long Đọi Sơn, còn được gọi là chùa Đọi hay Diên Linh Tự (theo tiếng Hán), tọa lạc trên đỉnh núi Đọi thuộc xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Chùa nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 50km về phía Nam và cách Phủ Lý khoảng 11km. Công trình được xây dựng dưới thời vua Lý Thánh Tông (1054 - 1058) với sự chủ trì của Vương phi Ỷ Lan.
Sở hữu kiến trúc cổ kính và mang đậm dấu ấn văn hóa Phật giáo, chùa Long Đọi Sơn được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1992. Đến năm 2017, nơi đây tiếp tục được xếp vào danh sách 10 Di tích quốc gia đặc biệt theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
2. Lịch sử hình thành và phát triển của chùa Đọi Sơn
Vào thời nhà Lý, núi Đọi được chọn làm hành cung và là nơi lưu giữ nhiều bảo vật quý giá. Đến năm 1118, vua Lý Nhân Tông cho xây dựng tháp Sùng Thiện Diên Linh và trùng tu lại chùa cổ, tạo nên công trình tâm linh có giá trị lớn về mặt lịch sử.
Trải qua nhiều biến cố lịch sử, trong thời kỳ thuộc Minh, chùa và tháp bị phá hủy. Đến cuối thế kỷ XVI, dưới triều đại nhà Mạc, nhân dân đã cùng nhau khôi phục lại chùa, mang đến diện mạo mới cho di tích này.
Năm 1840, sư tổ Thích Chiếu Thường tiếp tục mở rộng quy mô chùa lên đến 125 gian, đồng thời đúc tượng Phật Di Lặc và phát hành nhiều bộ kinh Phật. Tuy nhiên, trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp (1947), chùa bị tàn phá nặng nề. Đến năm 1957, tăng ni, Phật tử cùng nhân dân địa phương đã chung tay phục dựng lại chùa, giữ gìn nét đẹp tâm linh cho thế hệ sau.
3. Thời điểm lý tưởng để ghé thăm chùa Long Đọi Sơn
Nên ghé tham quan chùa Long Đọi Sơn vào thời gian nào? (Ảnh: sưu tầm)
Chùa Long Đọi Sơn Hà Nam mở cửa đón khách quanh năm, vì vậy du khách có thể ghé thăm bất kỳ thời điểm nào. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của nhiều người, khoảng thời gian đầu năm, đặc biệt vào tháng 3 âm lịch, là lúc thích hợp nhất để viếng chùa. Đây là thời điểm diễn ra lễ hội chùa Long Đọi Sơn, mang đến nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc.
4. Hướng dẫn đường đi đến chùa Long Đọi Sơn Hà Nam
Để đến được chùa Long Đọi Sơn Hà Nam, du khách có thể lựa chọn tuyến đường thuận tiện nhất từ trung tâm Hà Nội. Hành trình bắt đầu bằng cách di chuyển theo cao tốc Hà Nội – Ninh Bình, một tuyến đường hiện đại giúp rút ngắn đáng kể thời gian đi lại. Khi đến nút giao Vực Vòng, bạn rẽ phải để tiếp tục hành trình theo quốc lộ 38. Từ đây, đi thêm khoảng 2km, bạn sẽ thấy lối rẽ vào đường Yên Nam, con đường dẫn thẳng đến khu vực núi Đọi. Tiếp tục đi theo tuyến đường này, du khách sẽ đặt chân đến chùa Long Đọi Sơn, một điểm đến tâm linh cổ kính nằm trên đỉnh núi Đọi, giữa khung cảnh thơ mộng của vùng quê Hà Nam.
5. Những điểm độc đáo tại chùa Long Đọi Sơn Hà Nam
5.1. Kiến trúc cổ kính của chùa Long Đọi Sơn
Chùa Long Đọi Sơn Hà Nam mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống của Phật giáo Việt Nam, với thiết kế cổ kính, hài hòa cùng thiên nhiên. Ngay từ lối vào, du khách đã cảm nhận được sự thanh tịnh nhờ bậc thang đá dẫn lên đỉnh núi, tạo nên một không gian linh thiêng, yên bình. Trong khuôn viên chùa, nhiều công trình quan trọng được xây dựng theo phong cách kiến trúc cổ, tiêu biểu là Cổng Tam Quan với thiết kế 5 gian, 8 mái mang vẻ đẹp bề thế và trang nghiêm.
Chùa Long Đọi Sơn Hà Nam là công trình kiến trúc độc đáo, đậm chất Phật giáo Việt Nam (Ảnh: sưu tầm)
Tiến sâu vào bên trong, Tòa Tam Bảo gồm 7 gian bái đường và 3 gian Thượng điện là nơi thờ phụng Phật, thu hút đông đảo phật tử đến hành hương, chiêm bái. Khu chính điện lưu giữ những pho tượng Phật được chạm khắc tinh xảo, thể hiện sự tôn kính đối với đạo Phật.
Ngoài ra, khu vực sân chùa cũng là điểm nhấn đặc biệt với sự hiện diện của 18 vị La Hán, mỗi bức tượng mang thần thái riêng biệt, thể hiện sự tài hoa của nghệ thuật điêu khắc truyền thống. Không chỉ vậy, chùa còn có hệ thống giảng đường, nhà khách, nhà bếp và khu vực dành cho tăng ni, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và tu tập.
5.2. Những di vật quý giá tại chùa Long Đọi Sơn
Không chỉ sở hữu kiến trúc độc đáo, chùa Long Đọi Sơn Hà Nam còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao. Trong số đó, đáng chú ý nhất là các bức tượng Quan Âm Thị Kính và Di Lặc bằng đồng, thể hiện tinh thần từ bi và trí tuệ của Phật giáo. Tuy nhiên, hiện vật nổi bật nhất phải kể đến bia đá "Sùng Thiện Diên Linh", một kiệt tác điêu khắc có tuổi đời gần 900 năm. Tấm bia có kích thước 1.75m x 2.5m x 0.3m, được đặt trang trọng ngay trước khu vực Tam Bảo. Những hoa văn chạm khắc trên bia phản ánh tinh hoa nghệ thuật thời Lý, đồng thời là minh chứng quan trọng cho lịch sử hình thành và phát triển của chùa Long Đọi Sơn.
5.3. Lễ hội chùa Long Đọi Sơn – Nét đẹp truyền thống vùng Hà Nam
Bên cạnh giá trị kiến trúc và lịch sử, chùa Long Đọi Sơn Hà Nam còn nổi tiếng với lễ hội truyền thống được tổ chức vào ngày 21/3 âm lịch hằng năm. Đây không chỉ là ngày giỗ của cao tăng Thích Chiếu Thường mà còn là dịp để tưởng nhớ những bậc tiền nhân có công với đất nước. Lễ hội thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương tham gia, tạo nên một không gian văn hóa sôi động, đậm đà bản sắc dân tộc.
Không khí sôi động với các nghi lễ truyền thống, thu hút đông đảo du khách mỗi năm (Ảnh: sưu tầm)
Trong suốt lễ hội, nhiều nghi thức trang trọng như rước kiệu, lễ cầu an, tụng kinh Phật được tổ chức, mang đến những trải nghiệm tâm linh sâu sắc. Bên cạnh đó, du khách còn có cơ hội tham gia các hoạt động dân gian, tìm hiểu phong tục truyền thống và hòa mình vào không khí lễ hội đặc sắc. Đây chính là dịp để mọi người kết nối với nhau, gửi gắm những lời nguyện cầu bình an, sức khỏe và may mắn.
Chùa Long Đọi Sơn Hà Nam không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là chứng nhân của lịch sử, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa ngàn năm giữa lòng thiên nhiên hùng vĩ. Đứng trên đỉnh núi Đọi, giữa không gian thiêng liêng và tiếng chuông chùa vang vọng, du khách như được trở về với quá khứ, chạm vào những dấu ấn thời gian và cảm nhận sự an nhiên trong tâm hồn.
