1.Câu chuyện về lễ hội Tịch điền Đọi Sơn
Theo sử sách ghi lại, vào mùa xuân năm Đinh Hợi (987), vua Lê Đại Hành đã về cánh đồng Đọi Sơn để trực tiếp xuống ruộng cày những đường cày đầu tiên trong năm, mở đầu cho một vụ mùa mới và bắt được chum bạc nên những thửa ruộng này còn được gọi là “kim ngân điền”. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, một vị vua đích thân cày ruộng, thể hiện tinh thần trọng nông và khuyến khích sản xuất nông nghiệp.
Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn (Ảnh: Sưu tầm)
Từ đó, lễ hội Tịch Điền trở thành một phong tục được nhiều triều đại phong kiến duy trì. Tuy nhiên, do nhiều biến động lịch sử, lễ hội dần bị mai một và mãi đến năm 2009, lễ hội Tịch điền Đọi Sơn mới được khôi phục tại cánh đồng Đọi Sơn, tỉnh Hà Nam. Ngày nay, lễ hội không chỉ là một hoạt động mang tính tâm linh mà còn là dịp để quảng bá văn hóa truyền thống, phát triển du lịch và gìn giữ những giá trị lịch sử.
2.Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được tổ chức như thế nào?
Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được tổ chức vào ngày mùng 7 tháng Giêng hàng năm, ngay sau Tết Nguyên Đán, tại khu vực cánh đồng dưới chân núi Đọi, thuộc xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, Hà Nam. Lễ hội diễn ra trong không khí long trọng, trang nghiêm với nhiều nghi thức quan trọng.
2.1 Phần lễ
Lễ rước vua Lê Đại Hành: Tái hiện hình ảnh vua về đồng cày ruộng, được tổ chức với nghi thức trang trọng, có sự tham gia của đoàn rước mặc lễ phục truyền thống.
Lễ tế trời đất và cầu mùa: Người dân và các bô lão trong làng thực hiện nghi lễ dâng hương, cầu mong một năm mới bình an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn thu hút du khách dịp đầu năm (Ảnh: Sưu tầm)
Lễ xuống đồng: Điểm nhấn quan trọng nhất của lễ hội Tịch điền Đọi Sơn, trong đó lãnh đạo địa phương hoặc người được chọn sẽ hóa thân thành vua Lê Đại Hành, dẫn đầu đoàn nông dân xuống ruộng cày những luống đất đầu tiên của năm mới bằng trâu.
2.2 Phần hội
Bên cạnh các nghi thức trang trọng, lễ hội Tịch điền Đọi Sơn còn có nhiều hoạt động văn hóa dân gian như: Hội thi cày bừa giữa các đội nông dân; biểu diễn trống hội và múa lân rộn rang; các trò chơi dân gian: kéo co, chọi gà, đánh đu, đấu vật…Đặc biệt, một số năm lễ hội còn tổ chức hội thi vẽ trâu. Tại hội thi, các họa sỹ khắp cả nước hội tụ vẽ lên mình những con trâu các tác phẩm nghệ thuật rực rỡ, độc lạ.
3.Điểm đặc sắc nhất trong lễ hội Tịch Điền Đọi Sơn
Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn chứa đựng nhiều nét đặc sắc đáng chú ý:
Nghi thức cày ruộng tái hiện chân thực: Đây là điểm độc đáo nhất của lễ hội, giúp người dân cảm nhận rõ tinh thần "trọng nông" của cha ông.
Trâu được trang trí công phu: Những con trâu tham gia nghi thức xuống đồng được khoác lên mình những tấm vải đỏ rực rỡ, tạo nên khung cảnh đẹp mắt.
Gắn kết truyền thống với hiện đại: Ngoài các hoạt động truyền thống, lễ hội còn có các chương trình văn hóa nghệ thuật đương đại như biểu diễn ca trù, hát xẩm.
Không khí rộn ràng, thu hút du khách: Mỗi năm, hàng nghìn du khách thập phương đổ về Đọi Sơn để tham gia lễ hội, tạo nên không gian lễ hội sôi động, đầy màu sắc.
Toàn cảnh lễ hội Tịch điền Đọi Sơn (Ảnh: Sưu tầm)
4.Gợi ý các điểm tham quan gần lễ hội Tịch Điền Đọi Sơn
Sau khi tham dự lễ hội Tịch điền Đọi Sơn, du khách có thể kết hợp khám phá các điểm du lịch hấp dẫn tại Hà Nam:
- Chùa Đọi Sơn: Nằm ngay trên đỉnh núi Đọi, chùa Đọi Sơn là một di tích lịch sử quan trọng, nơi lưu giữ nhiều giá trị kiến trúc cổ xưa. Từ đây, du khách có thể phóng tầm mắt ngắm nhìn toàn cảnh cánh đồng Tịch Điền.
- Khu du lịch Tam Chúc: Cách Đọi Sơn khoảng 20km, chùa Tam Chúc là quần thể chùa lớn nhất thế giới với cảnh quan hùng vĩ, hòa quyện giữa núi non và mặt nước. Du khách có thể tham gia các hoạt động lễ chùa, đi thuyền trên hồ Tam Chúc và khám phá các công trình kiến trúc tâm linh đồ sộ
- Đền Lảnh Giang: Nằm bên bờ sông Hồng, đền Lảnh Giang là nơi thờ các vị tướng thời Hùng Vương. Ngôi đền mang vẻ đẹp cổ kính, thích hợp cho những ai muốn tìm hiểu thêm về tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Lễ hội tịch Điền Đọi Sơn không chỉ là sự kiện văn hóa đặc sắc của Hà Nam mà còn là một di sản mang ý nghĩa sâu sắc đối với nền nông nghiệp và đời sống tinh thần của người Việt. Nếu có dịp đến Hà Nam vào dịp đầu năm, đừng bỏ lỡ cơ hội tham dự lễ hội này để hòa mình vào không khí lễ hội tưng bừng và khám phá những nét đẹp truyền thống của dân tộc.
