1. Thông tin chung về đền Lảnh Giang Hà Nam
1.1. Đền Lảnh Giang Hà Nam tọa lạc ở đâu?
Đền Lảnh Giang Hà Nam, còn được biết đến với tên gọi "Lảnh Giang Linh Từ", tọa lạc tại thôn Yên Lạc, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Ngôi đền nằm bên bờ hữu ngạn sông Hồng, gần chân đê nối liền với Hà Tây cũ, đối diện với tỉnh Hưng Yên. Vị trí này không chỉ thuận lợi cho việc di chuyển bằng đường bộ mà còn bằng đường thủy, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách từ nhiều nơi đến tham quan và chiêm bái.
Đền Lảnh Giang Hà Nam nhìn từ trên cao (Ảnh: Sưu tầm)
1.2. Hướng dẫn di chuyển đến đền Lảnh Giang Hà Nam
Để đến đền Lảnh Giang, du khách có thể lựa chọn các phương tiện như ô tô, xe máy hoặc xe buýt. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho từng phương tiện:
Bằng ô tô hoặc xe máy: Từ Hà Nội, đi theo Quốc lộ 1A về phía Nam, qua thành phố Phủ Lý.
Rẽ vào Quốc lộ 38 và tiếp tục di chuyển đến thị trấn Đồng Văn, huyện Duy Tiên. Từ đây, đi thêm khoảng 8km để đến thị trấn Hòa Mạc. Tiếp tục đi thêm 3-4 km đến cầu Yên Lệnh. Sau khi qua cầu, rẽ trái và đi men theo con đường cạnh bờ đê sông Hồng khoảng 2 km sẽ đến đền Lảnh Giang.
Bằng xe buýt: Từ bến xe Giáp Bát (Hà Nội), bắt tuyến xe buýt số 206 (Giáp Bát - Phủ Lý).
Xuống tại bến xe Phủ Lý, sau đó chuyển sang tuyến xe buýt nội tỉnh hoặc sử dụng dịch vụ xe ôm, taxi để đến đền Lảnh Giang.
Với vị trí thuận lợi và dễ dàng tiếp cận, đền Lảnh Giang Hà Nam là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá và tìm hiểu về di tích lịch sử, văn hóa tâm linh tại Hà Nam.
1.3. Đền Lảnh Giang thờ ai?
Đền Lảnh Giang Hà Nam thờ phụng ba vị tướng thời Hùng Vương thứ 18, được biết đến với danh hiệu "Trấn An Tây Nam Tam Kỳ Linh ứng Đại vương" (Quan lớn Đệ Tam). Ngoài ra, đền còn thờ Chử Đồng Tử và công chúa Tiên Dung, hai nhân vật huyền thoại trong truyền thuyết Việt Nam, cùng với Tam Tòa Thánh Mẫu và Tứ Phủ Công Đồng.
Đền Lảnh Giang Hà Nam thờ phụng ba vị tướng thời Hùng Vương thứ 18 (Ảnh: Sưu tầm)
Theo truyền thuyết, ba vị tướng này là con của Bát Hải Long Vương và nàng Quý. Khi giặc phương Bắc xâm lược, họ đã giúp vua Hùng đánh bại kẻ thù, bảo vệ đất nước. Sau khi qua đời, họ được nhân dân tôn kính và lập đền thờ để tưởng nhớ công lao.
1.4. Lịch sử hình thành đền Lảnh Giang Hà Nam
Hiện chưa có tài liệu xác định chính xác thời điểm xây dựng đền Lảnh Giang. Tuy nhiên, theo dòng chữ Hán khắc trên nóc tòa Đệ Nhị, đền đã được trùng tu lần cuối vào năm 1944, dưới triều đại Bảo Đại năm thứ 18. Trải qua nhiều biến cố lịch sử, đền vẫn giữ được kiến trúc bề thế và trở thành điểm đến tâm linh quan trọng của tỉnh Hà Nam.
Năm 1996, đền Lảnh Giang được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích cấp quốc gia, ghi nhận những giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc đặc sắc của ngôi đền.
2. Lễ hội đền Lảnh Giang Hà Nam
Lễ hội đền Lảnh Giang Hà Nam là một sự kiện văn hóa tâm linh quan trọng, được tổ chức hàng năm nhằm tôn vinh và tưởng nhớ công lao của Tam vị Đại Vương thời Hùng Vương thứ 18, cũng như tri ân vợ chồng công chúa Tiên Dung và Chử Đồng Tử. Lễ hội diễn ra vào hai kỳ chính: kỳ tháng Sáu âm lịch (từ ngày 18 đến 25) và kỳ tháng Tám âm lịch (từ ngày 18 đến 25).
Đền Lảnh Giang Hà Nam được xếp hạng là Di tích cấp quốc gia (Ảnh: Sưu tầm)
Thời điểm tổ chức lễ hội trùng với mùa nước sông Hồng dâng cao, thể hiện mong muốn của người dân về sự bảo hộ của thủy thần, cầu cho mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu. Các nghi lễ chính trong lễ hội bao gồm:
Lễ cáo yết: Diễn ra vào ngày 30 tháng Năm âm lịch, do thủ nhang và các cụ cao niên trong thôn Yên Lạc thực hiện tại Cung đệ nhị, nhằm xin phép thần linh cho mở hội.
Lễ rước nước: Tổ chức vào sáng mùng 1 tháng Sáu âm lịch. Đoàn rước gồm các đội múa rồng, lân, bát âm, sênh tiền, bát bửu, tàn, lọng và kiệu rước nước. Nghi thức lấy nước từ giữa sông Hồng mang về đền để thờ cúng và tắm tượng, biểu trưng cho việc cầu mưa thuận gió hòa và khát vọng chinh phục thiên nhiên.
Lễ rước kiệu: Diễn ra vào mùng 2 tháng Sáu âm lịch, rước kiệu từ đền Lảnh Giang đến đền Mẫu để rước chân nhang Nhân Từ Hoàng Hậu (mẹ của Tiên Dung) về dự hội.
Lễ tế: Thực hiện vào mùng 3 tháng Sáu âm lịch, bao gồm các nghi thức sơ hiến lễ, á hiến lễ, chung hiến lễ và lễ tất.
Lễ rước Mẫu hồi cung: Tổ chức vào mùng 4 tháng Sáu âm lịch, đưa chân nhang Mẫu trở lại đền Mẫu, kết thúc phần lễ chính của hội.
Phần hội bao gồm nhiều hoạt động văn hóa dân gian phong phú như múa rồng, múa lân, hát chầu văn, đấu vật, đấu cờ người, chọi gà, thi bơi chải trên sông Hồng, đi cầu khỉ, bắt vịt dưới nước và đẩy gậy. Đặc biệt, trò bơi chải và lễ rước nước trên sông Hồng thể hiện rõ nét văn hóa của cư dân trồng lúa nước vùng châu thổ sông Hồng.
Lễ hội đền Lảnh Giang Hà Nam không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ và tri ân các vị thần linh mà còn là cơ hội để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tăng cường sự gắn kết cộng đồng và đáp ứng nhu cầu tâm linh của nhân dân.
3. Thắng cảnh đền Lảnh Giang làng Yên Lạc Mộc Nam Duy Tiên Hà Nam
Đền Lảnh Giang Hà Nam, nổi bật với kiến trúc uy nghi và quy mô bề thế, mang đậm phong cách cổ truyền của dân tộc. Tổng thể kiến trúc của đền bao gồm ba tòa nhà với 14 gian lớn nhỏ, được bố trí theo kiểu chữ "Công" truyền thống.
Cổng Tam Quan của đền được xây dựng theo kiểu chồng diêm hai tầng với tám mái cong, tạo nên vẻ thông thoáng và hùng vĩ. Phần đầu đao được chạm khắc hình đầu rồng tinh xảo, kết hợp hài hòa với các họa tiết mặt nguyệt và lá lật, thể hiện sự tinh tế trong nghệ thuật điêu khắc truyền thống.
Phía trước cổng Tam Quan là hồ bán nguyệt với mặt nước trong xanh, phẳng lặng, được điểm xuyết bởi những đóa hoa súng đỏ thắm. Giữa hồ nổi bật một bảo tháp, nối liền với cửa đền bằng cây cầu duyên dáng ẩn hiện dưới bóng cây si cổ thụ, tạo nên khung cảnh thơ mộng và thanh bình.
Bên trong khuôn viên rộng khoảng 3.000m², đền Lảnh Giang còn có nhà khách, lầu thờ và được bao quanh bởi tường thành kiên cố. Nội thất đền lưu giữ nhiều cổ vật và vật dụng thờ cúng có giá trị, như tượng công chúa Tiên Dung, tượng thờ ba vị tướng thời Hùng Vương, khánh long đình, kiệu bát cống long đình, sập thờ và nhiều di vật quý báu khác.
Sự kết hợp giữa kiến trúc độc đáo và cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp khiến đền Lảnh Giang Hà Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của vùng đất núi Đọi sông Châu.
Đền Lảnh Giang Hà Nam không chỉ là chốn linh thiêng mang đậm dấu ấn tâm linh, mà còn là nơi lưu giữ những truyền thuyết kỳ bí và kiến trúc cổ kính độc đáo. Một lần ghé thăm, chắc chắn bạn sẽ cảm nhận được sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, giữa tâm linh và vẻ đẹp thiên nhiên bình dị.
